Meerdere wegen leiden naar een initiatiefrijk Zwolle

ZWOLLE ? Staand op de grens tussen twee gemeenten zag de Zwolse wethouder Jan Brink (D66) tijdens een bezoek aan Denemarken hoe een prachtige weg overging in een ?gravelpad'. De ene plaats had de zaakjes op het eerste oog beter voor elkaar dan de andere.

Schijn kan echter bedriegen. Want wellicht hebben de Denen in de gemeente met het mindere plaveisel wel goedkopere, lokale energie. Of besteden ze het geld liever aan nog betere zorg, daar waar ?de buren' besloten om zelf hun weg aan te leggen. Het lijken misschien wat extreme voorbeelden. Maar het initiatief en dus ook de keuze aan de burger laten, is ook wat het beleidsstuk Initiatiefrijk Zwolle beoogt. Al haasten Brink en programmamanager Bianca Meekers van Initiatiefrijk Zwolle zich te zeggen dat Nederland geen Denemarken is. Dat land kent een heel andere structuur.

Niettemin wordt de daar en in Groot Brittannië werkende ?Localism Act', onderzocht. Anders gezegd wordt er gekeken of ook hier de samenleving het recht kan krijgen om publieke taken over te nemen en biedingen te doen op grond en gebouwen. Dat maakt nieuwsgierig. Het roept meer vragen op dan Brink en Meekers op dit moment kunnen beantwoorden. Wat de uitnodiging aan Zwollenaren om te komen met initiatieven er niet minder beloftevol op maakt. ?We willen graag een initiatiefrijke stad zijn. Laten we het vooral proberen en kijken hoever we komen?, zegt Brink over het project dat bij succes verder beslag krijgt. Als voorbeeld noemt de wethouder onder andere het, nog fictieve, geval waarin bewoners besluiten om zelf collectief afval af te voeren. Dat kan hen, als beloning, financieel voordeel opleveren. Voor werk dat je zelf doet, hoef je immers niet te betalen. Hetzelfde geldt voor het lokaal opwekken en in de stad houden van energie. Brink: ?Je wilt nog een voorbeeld? Laatst sprak ik met mensen die vroegen of zij zelf een programmabegroting mogen opstellen voor Wijbedrijf Dieze. Ik heb ja gezegd.?

Waar een en ander toe leidt is vooraf niet te zeggen. Naast kansen zijn er beperkingen, naast rechten verplichtingen. ?Een initiatief voor de ene groep mag niet ten koste gaan van de andere?, benadrukt Meekers, die in dit verband spreekt van de vereiste van ?sociale gelijkheid'. Andere criteria zijn ?  volgens Brink ?veiligheidsnormen, kwaliteitseisen, continuïteit en dat bestaande diensten niet worden uitgehold. ?Als je het voorbeeld noemt van zelf afval afvoeren en verwerken, wil ik graag dat je er bij zet dat de ROVA het nu fantastisch doet. Mocht men in een wijk besluiten om het zelf te regelen dan zal dat niettemin weinig gevolgen hebben voor de ROVA. Dat wordt anders op het moment dat meerdere wijken dit gaan doen. Dan komt de bedrijfsvoering mogelijk onder druk en dus tevens de dienstverlening voor de wijken waarin men het niet zelf doet.?

Een ander spanningsveld is de vraag of burgers wel in alle gevallen een taak kunnen overnemen. ?Er is een wijkvereniging die de veiligheid in de wijk wil vergroten door taken op te pakken waar de politie momenteel niet aan toekomt. Veiligheid is echter typisch een verantwoordelijkheid van overheid en politie, mede gezien de expertise op dat gebied. Van de andere kant wil ik niets op voorhand uitsluiten, dat werkt verlammend?, zegt Brink. Ook Meekers zou dat laatste jammer vinden, temeer omdat de stad vol zit met ideeën, getuige de twee kantelbijeenkomsten die zijn gehouden. ?Uit tweets die voorbijkomen, blijkt veel enthousiasme. Het idee dat wij je als gemeente graag helpen om zelf initiatieven te ontplooien, moet alleen nog iets bekender worden. Alle ideeën zijn welkom.?