‘Buitengewoon’ brengt twaalf historische Zwollenaren naar het nu in beeld en geur

BINNENSTAD – Op wie lijk ik het meest? Roofridder Zweder van Voorst, feministe avant la lettre Berendina Stoel of de dominee die een buitenechtelijke relatie aanging met een barones? Het lijkt een bizarre vraag en dat is precies de bedoeling. Vanaf het moment dat je de nieuwe expositie ‘Buitengenwoon’ over twaalf beroemde Zwollenaren binnentreedt, word je voortdurend getriggerd.

Dat begint met bovengenoemde persoonlijkheidsscan aan het begin, krijgt zijn beslag in de werken die kunstenaars uit het hele land maakten en beleeft zijn climax in de geurbeleving waarbij je onder meer kunt ervaren hoe het atelier van topschilder Gerard ter Borch heeft geroken. Dit gezegd hebbende, blijkt wel met hoeveel zorg de tentoonstelling is samengesteld. Historicus en schrijver Wim Coster dook op verzoek van voorzitter Paul van der Ham van Stichting het Langhuis in de krochten van Zwolse geschiedenis. Zijn opdracht was om twaalf van de meest fascinerende personen uit de historie van de Hanzestad te selecteren en hun leven en karakters zo nauwgezet mogelijk te reconstrueren. De persoonlijkheidsscan ‘op wie lijk ik het meest’ is daarmee meer dan een gimmick. Al blijft het er eentje met een knipoog. Van der Ham: “De boodschap is vooral om het buitengewone in jezelf te ontdekken.” Een geurspecialiste ging op basis van zo veel mogelijk historische feiten aan de slag om geuren van weleer tot leven te roepen. Dat wil zeggen dat bij drie van de twaalf Zwolse zonen en dochters zo’n geurreconstructie is gemaakt. Volgens Van der Ham was het heel nadrukkelijk de bedoeling om twaalf historische figuren uit de schaduw te halen die normaal gesproken niet zo veel aandacht krijgen. “Over Thomas a Kempis, Thorbecke en Herman Brood is al heel veel gezegd en geschreven. Wij vonden het interessanter om minder bekende Zwollenaren te portretteren.”

Drumstel

De kunstenaars doen dat op een geheel eigen manier. Zo dient het drumstel van Hans la Faille van Cuby & the Blizzards - de enige nog in leven zijnde Zwollenaar van deze expo - als basis van een kunstwerk. La Faille bevindt zich in het gezelschap van onder andere medicus Isaac van Deen. Deze arts (circa 1805 – 1869) bracht een groot deel van zijn leven door in Zwolle en maakte onder meer furore met zijn onderzoek naar de werking van zenuwbanen. Andere bekende Zwollenaren in het rijtje zijn stichtster Anna van Haerst van de Emmanuelshuizen, schoolmeester Willem Bartjens, negerslaaf Lepejou of Apolloon, fabrikant en fotograaf Gerrit Jacob Wispelwey, joods verzetsstrijder Barend Davidson en voetballer Beb Bakhuys. Coster heeft daarmee conform de opdracht twaalf ‘karaktervolle personages’ uit de schaduw gehaald.

Dominee en barones

Dat deed hij eerder al met de dominee en de barones. Over deze verboden liefde uit de negentiende eeuw schreef hij het gelijknamige boek. De tentoonstelling is deels gevestigd in het Langhuis en verder in ruimten in de nabijheid van het eeuwenoude pand in de Goudsteeg. Van der Ham is erg blij met het resultaat. “We zijn hier trots op en denken dat het dermate interessant is dat we tot en met 24 september alle dagen zijn geopend.”