‘Het voorbereiden van verkiezingen is altijd weer spannend’
· leestijd 2 minuten Algemeen
(door Erik-Jan Berends)
HANZELAND – Stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen is als stemmer snel gebeurd. Maar voordat alles in kannen en kruiken is, moet er heel wat gebeuren. Dick van Veen en Gerard Reijgersberg van de gemeente Zwolle zijn er een half jaar druk mee.
“Ik doe dit werk nu al veertien jaar, maar elke verkiezingen is het weer spannend als de eerste keer”, begint hij. “Alles moet kloppen en we voelen ons ook verplicht het perfect te regelen, zowel voor de politici als de kiezers. Het geeft ons een gezonde spanning en het houdt ons scherp en alert.” De voorbereidingen van de verkiezingen kennen een officieel draaiboek en een speciale verkiezingskalender die een leidraad vormt om op het juiste moment de goede dingen te doen. Reijgersberg: “Dit keer hadden partijen bijvoorbeeld tot 27 december 2017 de tijd om zich te melden voor deelname aan de verkiezingen. Op 5 februari was de kandidaatstelling en moesten ze alle lijsten indienen. Dat zijn zo een paar van die data.”
Met een zogenaamde ‘sterktelijst’ inventariseren Van Veen en Reijgersberg eerst hoeveel kiezers er in het bestand zitten. “We kijken dan of we de groei van stembureaus moeten aanpassen en of we bureaus moeten splitsen. Met name in Stadshagen komt dat voor. We streven naar maximaal vijftienhonderd stemgerechtigden per stembureau. Als dat er meer dreigen te worden, gaan we op zoek naar een nieuwe locatie.” Een nieuwe plek vinden, is echter niet altijd eenvoudig. Zo waren de twee in Assendorp op zoek naar een extra locatie. “We krijgen dan een tip om een bureau in het Dominicanenklooster te vestigen, maar daar zit een fikse trap voor. Dat gaat dus niet. Een belangrijke voorwaarde voor ons is dat het stembureau ook voor minder validen goed toegankelijk is.”
Op 21 maart telt Zwolle zo’n zeventig stembureaus, waaronder vier mobiele die elk anderhalf uur open zijn. De mobiele stembureaus staan niet op wielen, maar zijn tijdelijk op bijzondere plekken. Zo zijn er mobiele stembureaus in de zorgcentra Venus, Zandhove en in de Zalnéflat. Heel bijzonder is het nieuwe mobiele stembureau in café het Vliegende Paard dat op woensdagmorgen als eerste van 00.00 tot 01.30 uur is geopend. Op het NS station kunnen kiezers van 06.45 tot 19.00 uur hun stem uitbrengen.
Kiezers worden in het stembureau opgevangen door vijf medewerkers die zorgen dat het stemproces perfect verloopt. “Respect voor deze vrijwilligers”, zegt Van Veen. “Ze ontvangen wel een vergoeding, maar moeten zeer alert zijn. De bemensing bestaat uit een voorzitter, een ambtenaar en drie leden. Van die vijf moeten er altijd minimaal drie aanwezig zijn. Iedereen kan in principe het stembureau bemannen. Dat vind ik ook mooi, omdat verkiezingen iets van ons allemaal is.” “Als je op het stembureau werkt, moet je ook wel een beetje lenig zijn”, volgens Reijgersberg. “Vaak zijn er zoveel stembiljetten dat ze op de grond worden geteld. In totaal zijn er een kleine zevenhonderd mensen in touw om de verkiezingen in goede banen te leiden.”
Op de verkiezingsdag is het openingsmoment van de stembureaus ook altijd spannend volgens Van Veen. “Ze moeten allemaal om half acht open. Soms zie je dat de sleutel van het hek niet past of de code van het alarm net is veranderd. Daarom vinden we het zo belangrijk dat we dit kort van tevoren testen. De deur moet open.” Een dikke pluim deelt hij ook nog uit aan de mensen van het expertisecentrum die er met vier grote vrachtwagens voor zorgen dat elk bureau tijdig is ingericht met stemhokjes en stembussen. Twee dagen voor de verkiezingen beginnen ze daar al mee. Op de verkiezingsdag staan ze paraat om mogelijke calamiteiten op te lossen.
Om negen uur ’s avonds beginnen de stembureaus met het tellen van de stemmen. Zij bellen de voorlopige uitslagen per partij door naar de mensen in het Stadskantoor. Op de vrijdag na de verkiezingen is om tien uur het moment dat de officiële uitslag wordt bekendgemaakt. Dan tekent de burgemeester in Zwolle de 39 benoemingsdossiers van de nieuwe raadslieden. Op 29 maart kan de nieuwe raad dan worden geïnstalleerd en aan de slag.
