Tweede Architectuur Biënnale geeft de Zwolse binnenstadstegen een metamorfose
· leestijd 2 minuten Algemeen(door Erik-Jan Berends)
BINNENSTAD – Het centrum van Zwolle staat van 5 tot en met 8 juli in het teken van de tweede Zwolse Architectuur Biënnale. Waar de Zwolse architecten twee jaar geleden de Zwolse bruggen een metamorfose gaven, zijn dit jaar negen stegen aan de beurt.
De architectenbureaus uit Zwolle die de ruimtelijke ingrepen in de stegen hebben ontworpen, verzorgen op donderdagavond tussen 20.00 en 22.00 uur een ZAP-wandeling langs alle stegen. “Het gaat ons dit keer om plekken in de stad waar een bezoeker van de binnenstad niet snel komt”, legt Hanneke Rinkel, architect bij bureau Sacon, uit. “Met vier architecten hebben we eerst alle stegen in het centrum verkend. Vervolgens zijn we met de grote groep aan de slag gegaan met negen locaties. In duo’s hebben we voor al die stegen een plan gemaakt.”
Vrouwenhuis
Dat heeft geresulteerd in heel verschillende uitingen. Zo worden aan de Korte Kamperstraat drie shelters aan het Vrouwenhuis gebouwd waar bezoekers een blik in het huis kunnen werpen en kunnen zien hoe de vrouwen vroeger leefden. Op het Grote Kerkplein wordt juist een soort steeg gebouwd en in een aantal stegen aan de Sassenstraat worden een soort huisjes op hoogte gemaakt. Rinkel: “In het Hoornsteegje aan de Melkmarkt wordt met aanbrengen van een gewelfd plafond het effect van de steunberen gebruikt, waardoor een verfijnde, andere beleving ontstaat met gefilterd licht. In een de Lauwermansgang aan de Melkmarkt komt een mikado-achtige stellage. Bijzonder is ook het wiel, een soort hamsterrat, dat in de Meltersgang aan de Sassenstraat komt, waarin bezoekers door de steeg kunnen lopen.” In een steeg aan de Luttekestraat komt het kleinste museum van de stad en in de Rode Haanstraat wordt een wenteltrap met hellingbaan aangebracht. “De trap is geleend en de hellingbaan is gemaakt van pallets”, weet Rinkel, die ook bij haar eigen project heel bewust bezig is met duurzaamheid en circulariteit: het hergebruik van materialen.
Materialenbank
“Bezig met deze biënnale wil ik graag iets maken waarvan ik zelf ook groei. Hoe kun je alles wat je gebruikt bijvoorbeeld opnieuw benutten? Je ziet in de bouw de ontwikkeling dat panden zo worden gemaakt dat ze ook gemakkelijk weer uit elkaar kunnen worden gehaald. Dan loop je tegen problemen aan als ‘welke materialen zijn op welk moment beschikbaar?’ en ons systeem is nog niet ingesteld op andere regels. Een financier heeft bijvoorbeeld nog zijn bedenkingen als een pand van bestaande materialen wordt gebouwd. Welke waarde heeft dat dan? Ook zal er op den duur een goede ‘materialenbank’ moeten komen. Dat moet groeien.”
Bijvangst
De shelters die Rinkel met Sacon tegen het Vrouwenhuis bouwt, zijn gemaakt van eerder gebruikte materialen. “Het circulair bouwen brengen we daar echt in beeld. We laten bezoekers ook zien hoe dat proces is gegaan. Zo’n project is weer interessant voor het debat in de bouw. De materialen hiervoor hebben we bijeen gesprokkeld en inmiddels weten we dat ze na de biënnale weer een tweede leven krijgen.” De architecte vindt ‘een mooie bijvangst’ van de Zwolse biënnale dat de Zwolse architecten hierin samenwerken. “Ik heb er gewoon lol in en het is anders dan samen een borrel drinken.”
Water
De oorsprong van de Zwolse Architectuur Biënnale ligt in een bijeenkomst in 2014 bij Waanders In de Broeren. “Alle Zwolse architecten hebben er een presentatie gehouden met ieder twintig dia’s met twintig seconden spreektijd per dia”, herinnert Rinkel zich. “Daar hebben we gekeken naar wat de stad mist. Uit ongeveer de helft van de presentaties kwam dat Zwolle te weinig doet met het water rond de stad. Vreemd genoeg werd er bijvoorbeeld op het Rodetorenplein genoeg georganiseerd, maar steeds met de rug naar het water of er werden zelfs hekken met zwart plastic neergezet. De gemeente Zwolle heeft die signalen goed opgepakt en de eerste biënnale in 2016 is daarvan een voortvloeisel. Dat was een beetje een ‘pop-up editie’, waardoor velen het hebben gemist. Hoewel toen al een succes, hopen we dit jaar op nog meer belangstelling.”
De stegen die de architecten hebben aangepakt, zijn allemaal aan het begin en eind gemarkeerd met een bord waarop informatie staat over de aanpak. Ze zijn tijdens de tweejaarlijkse tentoonstelling gratis toegankelijk.
Meer informatie en het programma van de architectuur biënnale is te vinden via de website van het ZAP: www.stichtingzap.nl.
