’t Veerschip op Utrecht
· leestijd 1 minuut AlgemeenEen weg, kanaal, of rivier staat nooit op zichzelf. Ze zijn altijd een deel van een groter geheel van regionale, nationale en internationale routes. De stad Zwolle ligt midden in een netwerk van verschillende nationale en internationale (handels)routes over land en water. Hieraan heeft Zwolle haar ontstaan, groei en positie te danken.
Eeuwenlang ging het meeste goederen- en personenvervoer via het water, want over het algemeen waren landwegen van slechtere kwaliteit en gevaarlijk bovendien. Reizen over land was lange tijd een moeizame, kostbare en tijdrovende bezigheid. Over het water was Zwolle goed te bereiken. Schepen gelegen in Zwolle konden via de Zuiderzee naar het westen, via de Vecht naar het oosten, via de IJssel naar het zuiden en via een kanalenstelsel naar Noord-Nederland.
Gevelsteen
De Thorbeckegracht was een belangrijke loswal. Er werden niet alleen goederen vervoerd, ook reizigers maakten graag gebruik van de beurtschepen. Aan het pand Thorbeckegracht 41, waarvan de bouwgeschiedenis teruggaat tot het begin van de 17de eeuw, is een gevelsteen te vinden die daaraan herinnert. Midden in de gevel van het rijksmonument is een fraaie gevelsteen geplaatst met een voorstelling van een zeilende botter op zee en met de tekst ’t veerschip op Utrecht’. Een dergelijke gevelsteen verwijst vaak naar een familienaam, een beroep, de afkomst of een gebruik van het gebouw en/of eigenaar.
Verwijzing
Deze steen verwijst naar het scheepvaartverleden van de Thorbeckegracht. Van hier vertrokken namelijk diverse veerschepen, zoals naar Utrecht. In het pand konden de reizigers wachten tot hun beurtschip vertrok. Het pand is vanaf 1900 in gebruik geweest als café-slijterij. Op de gevel zat toen een houten bord met de tekst ‘Schippersveerhuijs’. De eigenaar was destijds de familie Krisman en aan het eind van de vorige eeuw was er de antiekhandel van de familie Leusden gevestigd. In 2008 is het pand verbouwd tot pannenkoekenhuis.
Loket
De Zwolsche Radarstoombootmaatschappij, opgericht in 1840, begon in 1842 een dagdienst op Amsterdam. De boot meerde onderweg ook aan in de Emmawijk, het Katerveer en in Kampen. Hierdoor was de boot ook geliefd voor het maken van zomerse uitstapjes. In 1891 werd de dienst gestaakt door de concurrentie van de ‘nachtpiepe’. Dit was de nachtboot van de Amsterdamse Boot en Nachtdienst. De onderneming onderhield vanaf 1880 een dienst met een radarstoomboot vanuit Zwolle naar Amsterdam. Onderweg deed men ook Kampen aan. Er waren twee nachtboten de ss Kampen en de ss Zwolle. Op de hoek van de Thorbeckegracht en de Posthoornsbredehoek (nummer 2) herinnert een gebogen raampje aan de voormalige beurtschipperij. Hier was namelijk het loket waar men de kaartjes kon kopen. De passagiersdienst met de stoomboot naar Amsterdam heeft de concurrentie met de spoorwegen tot in de jaren ‘40 van de vorige eeuw kunnen volhouden. Vooral de nachtpiepe is tot het opheffen van de dienst populair gebleven.
Tekst: afdeling Erfgoed gemeente Zwolle
