Vleugels en orkest nemen luisteraar mee in ‘Schilderijen van een tentoonstelling’
· leestijd 2 minuten Algemeen
ZWOLLE - “Maar wat voor schilderijen krijgen we dan te zien?” “Je krijgt geen schilderijen te zien. Je gaat ze horen.” ‘Schilderijen van een tentoonstelling’ behoort tot de grote muziekstukken van de beroemde componist Modest Moessorgski. En toch heeft pianiste Philine Coops al aan menigeen moeten uitleggen dat het toch echt louter een muziekstuk is en geen expositie, vertelt ze lachend.
Op 9 maart wordt het wereldberoemde stuk uitgevoerd in de Zwolse Dominicanenkerk. Coops en Toon Hagen (bekend als organist van de Grote Kerk) nemen plaats achter de vleugels. Het wordt echter geen onderonsje tussen twee pianisten, maar een concert samen met Harmonieorkest De Bazuin. Wendy Biljard (klarinet) en Erik Kuiper (bestuur) van het harmonieorkest kijken erg uit naar deze uitvoering. “Sommige stukken zijn beremoeilijk, een virtuoos stuk als bijvoorbeeld Limoges vraagt veel van je als muzikant om te spelen”, verzekert Kuiper. Biljard vult aan: “Doordat we samen, maar ook afwisselend spelen, zijn er momenten in het concert dat je als muzikant even niets te doen hebt. Op die momenten moet je wel scherp blijven.”
Opzwepend
Het stuk leent zich daar gelukkig goed voor. Er zit veel variatie in met ook opzwepende stukken. Anders dan ‘Going On II’, een eigen werk van Hagen dat voor de pauze wordt gebracht op twee vleugels door Hagen zelf en Coops. “’Going On II’ kan je omschrijven als procesmuziek. Het is haast meditatief”, zegt Coops die het stuk nu voor de vierde keer zal brengen samen met Hagen. In de vaste overtuiging dat het ook nu weer net iets anders zal klinken dan de vorige keer. Coops: “Er zijn veel muzikale thema’s en mogelijkheden prominent, maar ook verholen aanwezig. Het is elke keer een spel van aandacht voor het geheel en daarnaast het volgen van de afzonderlijke stemmen die daaruit naar voren komen.” Tegelijkertijd zit er een duidelijke rode draad in. Dat is dan meteen een belangrijke overeenkomst met ‘Schilderijen van een tentoonstelling’ van Modest Moessorgski. In dit stuk zijn de promenades de ankers van herkenning.
Bekende ‘passages’ uit ‘Schilderijen van een tentoonstelling’ zijn Gnomus (gnoom), Tuilerieën (geluiden van spelende kinderen), Limoges (het marktplein) De Hut op kippenpoten en De Grote Poort van Kiev. Dat een componist inspiratie ontleent aan schilderijen en daar een eigen muzikale vertolking van maakt, is niet uniek. ‘Schilderijen van een tentoonstelling’ is evengoed een van de meest gespeelde stukken die van oorsprong zijn geschreven voor piano. Later kwamen daar tal van bewerkingen voor andere instrumenten bij.
De vertaalslag maken naar andere instrumenten is een kunst op zich. Biljard en Kuiper vinden het mooi dat ze daarbij tevens kunnen laten zien wat hun harmonieorkest kan. Met meer dan vijftig hout- en koperblazers overstijgt het ensemble de verwachtingen die velen hebben van een harmonieorkest. De samenwerking met twee vleugelspelers (het geheel staat onder leiding van dirigent Silva Tichelaar-Soepboer) maakt het nog eens extra bijzonder.
Bij weten van Biljard gebeurt het zelden dat dit stuk in een dergelijke samenstelling wordt gebracht. Een stuk dat veel muzikale inventiviteit in zich heeft. Geschreven door een componist die geldt als een begenadigd autodidact in de traditie van de Russische (volks)muziek. De ene keer wegdromend en de andere keer wakker geschud, is ‘Schilderijen van een tentoonstelling’ een stuk dat volgens Coops tot zijn recht komt in de sfeervolle Dominicanenkerk. Het concert begint om 20.00 uur. Kaarten kosten tien euro en kan je in de voorverkoop bemachtigen door een mail te sturen naar debazuinzwolle@gmail.com.
