Vijftigplussers kunnen gebruikmaken van gratis geestelijke verzorging in de thuissituatie

(door Erik-Jan Berends)

ZWOLLE - De overheid stelt jaarlijks 5 miljoen euro beschikbaar voor geestelijke verzorging thuis. Geestelijke verzorging thuis is bedoeld voor mensen in de palliatieve fase en hun naasten en voor iedereen van vijftig jaar en ouder die worstelt met levensvragen. “Dankzij deze subsidie kunnen mensen kosteloos gebruik maken van in ieder geval vijf gesprekken met een geestelijk verzorger”, vertelt Carolien Riemersma. Zij werkt samen met collega's in Geestelijke Verzorging Thuis Overijssel.

In de huidige lockdown worden veel mensen op zichzelf teruggeworpen. "Ik merk dat het voor velen allemaal erg lang duurt", ervaart Riemersma. "Het isolement is een groot ding. Mensen krijgen geen visite meer over de vloer, uitjes zijn er niet en ze komen met levensvragen en bijvoorbeeld vragen over afscheid, rouw en verlies. Hoe verwerk je dat?”

Angst

Ze merkt in haar gesprekken dat levensvragen gaan spelen. "Ik zie eenzaamheid en angst. Angst om zelf ziek te worden of zorg om naasten en over de toekomst. De situatie nu met de avondklok kan ook herinneringen oproepen. Het komt nogal eens voor dat mensen hun levensvragen niet kunnen of ook niet willen bespreken met hun naasten. Soms komen mensen er zelf niet uit maar willen anderen er niet mee belasten. Als geestelijk verzorgers kunnen we dan met mensen in gesprek gaan en professionele begeleiding bieden. Hun verhaal is bij ons veilig."

Wie behoefte heeft aan geestelijk zorg, kan via de website www.netwerkpalliatievezorg.nl hulp inroepen. Het rechtstreeks benaderen van een geestelijk verzorger is ook mogelijk. Op haar website www.gvthuisoverijssel.nl staan de geestelijk verzorgers met een beschrijving over hun werk en ervaring. Riemersma: "Vaak nemen mensen het initiatief als er sprake is van een ingrijpende gebeurtenis in hun leven. Dat kan de huidige lockdown zijn, maar ook ziekte of overlijden, waardoor het leven er ineens heel anders uitziet. In de onzekerheid die zo’n situatie oproept zoeken mensen naar richting, naar houvast.”

Geloof

Waar veel mensen voorheen vaak steun kregen uit levensbeschouwelijke of humanistische hoek, is dat in de meer individualistische maatschappij niet zo vanzelfsprekend meer, merkt Riemersma. “Vaak was men bij een (kerkelijke) organisatie aangesloten en kreeg men steun uit die gemeenschap. De maatschappij is ook de rituelen wat kwijtgeraakt. Mensen zeggen wel eens dat het geloof bij hen geen rol speelt. Soms hebben ze lang niets meer met de kerk. Ze hebben zich ervan afgekeerd door bijvoorbeeld dogma’s, misbruik of macht. In een gesprek blijkt er soms toch in de kern nog een groot verlangen te zitten. Oude rituelen kunnen dan heel helend zijn. Soms past geloof ook niet bij mensen, dan zoek je iets anders. Als geestelijk verzorgers sluiten wij bij de mensen zelf aan. Wat is voor deze persoon belangrijk? Het gaat om erkenning van het gemis, de pijn of het verlies. Waar haal je je kracht uit? We hebben een vertrouwensfunctie en komen ook in aanraking met ethische kwesties als je laten opnemen op een ic bij corona, het al dan niet vaccineren of euthanasie. Ook weer onderwerpen waar mensen mee worstelen maar niet altijd met familieleden over willen of kunnen praten."

Krachtbronnen

"Als mensen een gemis voelen, zoeken we samen naar krachtbronnen", vervolgt de geestelijk verzorgster haar verhaal. "Veelal reiken mensen ze zelf al aan. Veel mensen hebben in hun leven al eerder moeilijke situaties meegemaakt; ze hebben al vaker butsen en schrammen opgelopen. Het kan helpen als iemand weer bij die bronnen kan komen. Die zijn er, maar in dit soort tijden kan men er soms even niet bij. Door al het piekeren zien ze de lichtpuntjes niet meer. In deze maatschappij worden mensen ook geacht ‘zelfstandig te zijn’. Het tonen van kwetsbaarheid of afhankelijk te zijn is voor velen heel moeilijk."

Erkennen

Riemersma benadrukt dat de geestelijk verzorgers geen psychologen zijn die behandelen en een probleem proberen op te lossen. “Niet alles is een oplosbaar probleem. Vaak komen mensen met levensthema’s als ‘Het is zo stil’ en ‘Ik mis mijn echtgenoot’. Een luisterend oor is dan heel belangrijk. Onze opstelling is om niet te oordelen en open te staan voor hun verhaal. Het uitspreken en erkennen is vaak genoeg. Dan voelt het voor de betrokkene al een stuk lichter."

Geestelijke verzorging Thuis van het netwerk Palliatieve Zorg Overijssel regio IJssel-Vecht en Noordoost- Overijssel is in principe iedere dag telefonisch bereikbaar van 09.00 tot 19.00 uur op nummer 06-122 84 592. Na het telefonisch gesprek wordt een geestelijk verzorger benadert die past bij de vraag en achtergrond.

'Door al het piekeren ziet men de lichtpuntjes niet meer.'