Dick Laning wil de lezer in zijn hoofd laten verdwalen in zijn debuutroman ´Wantij´
· leestijd 2 minuten Algemeen(door Joop de Haan)
ZWOLLE - Dick Laning (66) was tien jaar beroepsmilitair, werkte 35 jaar bij de Zwolse Courant en de Stentor als verslaggever, coördinator kunst, cultuur en onderwijs, eindredacteur, chef, hoofdredacteur van bijlagen binnen uitgeverij Wegener én was twee jaar docent mediaredactie bij Landstede. Nu hij met pensioen is, begint hij aan een vierde carrière: schrijver. Vorige week verscheen zijn debuutroman ‘Wantij’. “Het is een droom die uitkomt.”
Dat Laning een roman heeft geschreven, is geen verrassing. “Ik heb jaren geleden al geroepen dat ik een roman ging schrijven, om een stok achter de deur te hebben. Maar ik kon het niet combineren met mijn werk. Eén of twee keer per jaar ging ik wel een week naar een afgelegen plek om te schijven. Maar je begint elke keer opnieuw want je hebt geen ritme. Toen ik drieënhalf jaar geleden bij de Stentor wegging, was dat ook echt de bedoeling: nu ga ik schrijven. Omdat ik het ook wel fijn vond om een ritme te hebben, heb ik dat gecombineerd met drie dagen lesgeven. Dat was een ideale combinatie.”
Een vastomlijnd idee had hij niet. “Maar het was wel meteen duidelijk dat het een roman over twee mannen zou worden. Ik denk dat het komt omdat ik een vrouwenmens ben. Ik heb naar verhouding weinig vrienden en veel vriendinnen. En ik wilde dat er tussen de mannen een leeftijdsverschil zit dat een vader-zoonrelatie kan suggereren.”
In ‘Wantij’ gaat Boele terug naar het Noord-Groningse dorp waaruit hij als 15-jarige vertrok. Hij trekt in bij Emiel, de docent die hem 25 jaar geleden de weg wees in het leven. Als Emiel een maand later aanspoelt achter de dijk, ontdekt Boele dat zijn leermeester veroordeeld is geweest voor ‘iets met jongens’.
Zedenverdachte
In ‘Wantij’ wordt niet duidelijk hoe dat zit. “Ik laat het afhangen van hoe de lezer het boek leest. Of er iets is gebeurd tussen Boele en Emiel laat ik in het midden. Ik spreek nadrukkelijk geen oordeel uit maar suggereer een heleboel. Maar dat er hoofdstukken zijn waarin Emiel als zedenverdachte zit opgesloten, geeft wel aan dat hij niet zonder schuld zal zijn.”
“De suggestie en illusie in het verhaal heb ik versterkt door de gedetailleerde beschrijvingen van het landschap. Want voor het schrijven stond ook vast dat de roman zich op en bij het Wad zou afspelen. Ik kom uit Uithuizen, bijna zo noordelijk in Groningen als het maar kan. Ik wilde de omgeving een woordje mee laten spreken.”
Laning bezocht daarom het Wad en Rottumeroog. “Ik heb het land leren liefhebben. Ik heb daar in storm en regen rondgefietst, en toen zag ik: wat is het hier mooi. Ik hoop dat de lezer er de liefde voor het landschap uithaalt die ik heb geprobeerd erin te leggen.”
Landschap
Het landschap is belangrijk voor het verhaal. “Het heeft invloed op beide hoofdpersonen. Je bent daar aan het voeteneind van het land. Als je daar om wat voor reden ook wilt zijn, is het bijna alsof je de rest van de wereld verlaat. Een onderstroom van het boek is ook wat de ledigheid van het land met je doet en hoe het in je hoofd gaat zitten. Ik koppel dat zelf aan de kunst van het verdwalen. Letterlijk verdwalen en verdwalen in je hoofd. Ik hoop dat de lezer verdwaalt in zijn hoofd door wat ik suggereer.”
Laning realiseert zich dat hij veel vraagt van de lezer. “’Wantij’ is geen strandboek. Dat was ook niet de bedoeling. Ik wilde een boek schrijven voor aandachtige lezers. Eén van die dingen is dat ik hoop op lezers die het fijn vinden om een alinea nog een keer te lezen omdat ze het mooi geschreven vinden; de woordkeuze, de zinsbouw, dialogen of gedachten. Ik heb het heel erg gestileerd.”
Droom
De roman is een droom die uitkomt. “Maar ik kan maar kort van dromen genieten, want ik wil nu meer. Ik ben bezig aan mijn tweede roman en hoop binnen vijf jaar drie titels in de boekhandel te hebben. Mijn ambitie houdt niet op bij één roman.”
