De mannen van de ROVA’ krijgen een podium in boek van Herman Aarts

ZWOLLE – ‘Het gaat om de mannen’. Dat is wat auteur Herman Aarts meteen benadrukt als hij begint te vertellen over zijn boek ‘van de straat. De mannen van de Zwolse reinigingsdienst’. Het boek over de historie van de ROVA verscheen begin mei.“Geen voor de hand liggend boek”, vindt de auteur. “Het werk van vuilnisman was vroeger immers nog net niet minderwaardig. Menigeen kent het verhaal dat als die zijn best niet doet op school hij als putjesschepper zal eindigen. Dit boek is geschreven uit het perspectief van de werkvloer – er staan tien interviews met medewerkers in - en tevens bedoeld als een soort herwaardering voor het vak van vuilnisman. Het is me vooral opgevallen dat de mannen – de reinigingsdienst is een echte mannenwereld – hart voor de zaak hebben, dat ze trots zijn en dat hele generaties en families bij de reiniging werkten.” Het was ook de opzet van de regionale organisatie om de mannen van de werkvloer in de spotlights te zetten, zeker omdat het werk in ruim een eeuw erg is veranderd. Aarts: “Er wordt tegenwoordig heel wat gevraagd van de mannen die in de buitendienst werken.”ArchiefDe auteur begon een jaar geleden aan zijn opdracht met archiefonderzoek in het Historisch Centrum Overijssel (HCO). Daar trof hij tot zijn verrassing een groot archief. “De reinigingsdienst is begonnen als overheidsinstelling en het HCO heeft de wettelijke plicht de archieven van overheidsinstanties te bewaren. Daarnaast heeft de reinigingsdienst vanaf 1890 tot in de jaren zestig van de vorige eeuw iedere tien jaar foto’s laten maken. Dat levert een omvangrijk beeldarchief op.” In deze eerste fase van zijn werk ontstond er bij Aarts een beeld hoe hij zijn boek wilde vormgeven. “Ik heb gekozen voor een stuk of tien onderwerpen door de tijd heen, waaronder de ontwikkeling van het vervoer en het opruimen van sneeuw en ijs.”Verbaasd heeft hij zich over de mestvaalten die in de stad ontstonden. “De eerste kwam op de plek van de Genverberg, het huidige appartementencomplex naast het Kerkbrugje. Waar poppodium Hedon nu staat, kwam de tweede vuilnisbelt. Op een foto is nog de vlakte met afval te zien, vlak tegen de Vermeerstraat aan. Van daar verhuisde de stort naar Westerveld waar van 1930 tot 1970 het afval werd gebracht. Het kantoor en het wagenpark bleven in die periode op de huidige Hedon-locatie. In 1970 verhuisde het hele bedrijf naar de Grote Voort, waar het afval in treinwagons naar de VAM in Wijster ging. Inmiddels is de ROVA gevestigd op bedrijventerrein Hessenpoort.” OrganischHoewel de storten in de eerste decennia dicht tegen de bebouwing lagen en tot overlast van stank en ongedierte leidden, was het afval toen wel anders van aard dan nu. “Het was in die periode nog voornamelijk organisch afval. Pas vanaf ongeveer de jaren vijftig werd er veel meer gestort, omdat je kunststoffen kreeg die niet verteren”, verduidelijkt de auteur. Na het beschrijven van de geschiedenis tot ongeveer 1970 laat Aarts ‘de mannen’ aan het woord. “Het zijn gepensioneerden, net-gepensioneerden en een paar werken nu nog bij ROVA. Ik heb ze vanuit hun eigen ervaring laten vertellen. De verhalen beuren de feiten uit het archief op. Bovendien hadden ze nog privéfoto’s, wat het beeld nog weer completer maakt.” In de derde fase laat Aarts algemeen directeur Hans Groenhuis aan het woord die vertelt hoe de ROVA met haar vierhonderd medewerkers nu acteert en hoe hij naar de toekomst kijkt.‘van de straat. De mannen van de Zwolse reinigingsdienst’ is verkrijgbaar in de boekhandel.