'Alle mensen filosoferen, alleen gebeurt het bij ons café wat systematischer'

ZWOLLE – Veel is denkbaar voor de leden van het Filosofisch Café. Maar geen leven zonder filosofie. "Iedereen filosofeert overigens, alleen gebeurt het bij ons systematischer en dat nu tien jaar lang." Aan het woord is filosoof Theo van Vliet.Samen met Cathalijn Drukker, die van meet af aan betrokken was bij het Filosofisch Café, vertelt hij graag over het 'café' in het kader van het 10-jarig jubileum dat deze maand een feit is. Drukker: "In Zwolle bestond eerst nog helemaal niets als een filosofisch café. Wij zagen het als onze missie om een brug te leggen tussen hedendaagse filosofie en de bevolking van Zwolle." "Door het laagdrempelig te houden", vult van Vliet aan. "Vandaar ook de naam café. Nee, het is geen borrelpraat", zegt de Zwollenaar lachend. "Maar het duidt wel op praten over levensbeschouwelijke zaken in een ruimte waar mensen zich al snel thuis voelen en de discussie met elkaar aangaan." Drukker: "Eerst zaten we bij Public, later bij Atlas en nu bij de bibliotheek." Behalve huisvesting zijn interessante sprekers en onderwerpen een must. Onderwerpen die sterk uiteen kunnen lopen. "Van ethiek in de internationale politiek met Frits Bolkestein als gast tot films die tot nadenken stemmen en levensbeschouwing die samenhangt met muziek en beeldende kunst. "Filosofie is ontzettend breed. Kinderen denken al na over het ethische dilemma of ze bijvoorbeeld 'wel iemand mogen pesten'. Daarnaast zijn er de grote vragen zoals: 'heeft de mens een ziel en is er zoiets als een hiernamaals?'" Menselijk brein Hoewel filosofische onderwerpen even talrijk als divers zijn, valt er volgens Van Vliet wel degelijk structuur in aan te brengen, waarbij de al eerder genoemde ethiek en kunst twee van de drie belangrijke pijlers zijn. De derde pijler is filosofie in de natuurwetenschappelijke zin. "Een heel actuele vraag op dit terrein is of de mens meer is dan zijn brein. Ik denk van wel en dat de wetenschap, in dit geval de neurologie, soms ten onrechte claimt de objectieve waarheid te hebben." Drukker, de natuurkundige van de twee, lijkt het niet met van Van Vliet eens te zijn. Wetenschap bevestigt of verwerpt theorieën op basis van een onderzoek van een wetenschapper dat door een ander kan worden herhaald met precies hetzelfde resultaat, zo stelt ze. "Dat is hoe wetenschap werkt. Heel objectief." 'Van Vliet werpt tegen: "Dat bestrijd ik ook niet. Wat ik bedoel te zeggen, is dat de wetenschap wel gelijk kan hebben, maar dan wel op haar terrein. Het is bewezen dat hersenletsel een ander mens van je kan maken, maar dat wil nog niet zeggen dat we geen vrije keuze en eigen verantwoordelijkheid zouden hebben. Het is in mijn ogen niet of dit of dat, maar een en-en-discussie waarbij je moet voorkomen dat de mens wordt gereduceerd tot zijn brein en de ethiek uit het zicht verdwijnt." De discussie tussen de twee laat zien dat de filosofische terreinen niet los van elkaar zijn te zien en dat filosofie volop in beweging is. Iets dat volgens Drukker altijd zo is geweest. "De klassieke filosoof die ik het meest bewonder, is Aristoteles. In tegenstelling tot tijdgenoten bedreef hij geen filosofie vanuit een idealistisch wereldbeeld, maar vanuit de realiteit. Na de middeleeuwen werd zijn werk minder populair. Nieuwe inzichten toonden aan dat hij het in menig opzicht mis had en in andere gevallen weer niet. Tegenwoordig neemt de waardering voor hem weer toe." Socrates weet Van Vliet nog altijd te fascineren. En zo zijn er tal van anderen in de geschiedenis, maar het is het Filosofisch Café vooral te doen om hedendaagse filosofie. "Daarmee hopen we ook jongeren te bereiken. Die hebben soms heel verrassende inzichten. Ook Zwollenaren van tussen de achttien en de dertig zijn meer dan welkom", legt Van Vliet een rode loper uit voor de toekomst. Theo van Vliet luistert aandachtig naar Cathalijn Drukker. Foto: PhotoPress Images / Pedro Sluiter.