Redding piloot staat in het geheugen gegrift

· leestijd 3 minuten Partnerbijdrages

ZWOLLE - Leerlingen van groep 5 en 6 van basisschool De Campherbeek en basisschool De Duyvencamp hebben dinsdag een herdenkingsplechtigheid gehouden bij het oorlogsmonument aan de Eikenlaan. Het monument aan de Eikenlaan is op 11 januari 1995 onthuld ter nagedachtenis aan de bemanning van de neergestorte bommenwerper B-17 `Flying Fortress´ van de 388e Bomb Group van de Amerikaanse luchtmacht. Het vliegtuig kwam terug van een bombardement op de plaats Brunswijk in Duitsland. Bij de crash kwamen vijf van de tien bemanningsleden om het leven. Gerrit Bosman herinnert zich die 11e januari 1944 rond het middaguur nog goed.

"Het was een oorverdovend lawaai", begint hij zijn verhaal. "Het toestel vloog nog op een, of hooguit twee, motoren. De Duitsers hadden de Lancaster met een Fokker Wolf neergeschoten. De koeien stonden te loeien op stal van de herrie." Hoewel hij dan nog maar zeven jaar oud is, weet Bosman nog veel te vertellen over die bewuste dag. In zijn ouderlijke huis aan de Kuyerhuislaan verhaalt hij dat de 22-jarige Amerikaanse piloot Bauer - 'een boom van een kerel' - met zijn parachute tussen deze boerderij en die van de buren terecht kwam. "Mijn vader Harmen Bosman heeft hem opgevangen en de parachute in de hooiberg verstopt. Hij sprak geen woord Engels, maar hij heeft Bauer verborgen in 'het bosje van Van Dijk', hier vlakbij. Daar heeft hij hem duidelijk gemaakt dat hij er moest wachten tot het donker was." Hoe het gelopen is, weet Bosman niet meer, maar al snel kreeg melkrijder Weiburg van de Groeneweg lucht van de aanwezigheid van Bauer. "Hij werkte bij de ondergrondse en is snel hier naartoe gekomen. Hij en de piloot hebben boerenkleding aangetrokken en zijn samen het land op gegaan. Toen Wijburg het Amerikaanse volkslied ging fluiten, heeft Bauer gezegd: 'Goddank ik ben gered'. De bekende Zwolse verzetsstrijder Beernink heeft zijn pilotenkleding opgehaald en gewoon achterop de fiets meegenomen."

Handschoenen
In allerijl zijn vals papieren voor Bauer gemaakt en zo is hij via Zeebrugge terug gegaan naar Engeland. "Hij is hier in feite maar een dag geweest. Later heeft hij een brief geschreven waarin hij vertelde nog een bombardement te hebben uitgevoerd," aldus Bosman die een aantal herinneringen tevoorschijn haalt, waaronder een paar handschoenen en een zakdoek. "De handschoenen kregen we van Bauer als souvenir. In de zakdoek staan zijn initialen. De zakdoek is gescheurd, omdat hij bij zijn vlucht in het prikkeldraad heeft gezeten en daarbij licht gewond is geraakt." Van de muur komen twee certificaten van de Amerikaanse overheid als dank voor de hulp die vader Harmen aan de piloot had geboden. "Na de oorlog kwamen een paar hoge pieten van de ambassade aan de deur. Mijn moeder was zelfs toen nog bang. Bang dat er toch nog verraad was gepleegd." Ook kort na het neerstorten van de de bommenwerper stond zijn moeder volgens Bosman doodsangsten uit. "De Duitsers hadden natuurlijk gezien wat er was gebeurd en liepen hier te zoeken naar de piloot. Als ze hem hadden gevonden, hadden we de oorlog niet overleefd. De Duitsers waren onverbiddelijk. Kort voor het neerstorten van de bommenwerper hadden buren nog illegaal een paard geslacht. Dat is verraden. Ze zijn afgevoerd en we hebben ze nooit weer gezien."

Veilig
Zijn vader was echter niet bang uitgevallen. "Toen hij zag dat een Duitser een fiets gapte, heeft hij er om gevochten om de fiets terug te krijgen. Toen de overmacht te groot werd, moest hij afhaken. Ook gaf hij iedereen een pond rogge, want hij wilde Nederlanders niet laten verhongeren. Zo bleef hij ook gewoon ongestoord varkens slachten." De jonge Gerrit was liever niet veel thuis, maar ging zoveel mogelijk met zijn vader mee. "Juist omdat hij niet bang was", verklaart hij zijn niet-ongevaarlijke gedrag. "Thuis voelde ik me minder veilig, daarom ging ik mee. Overigens mocht ik niet overal mee naartoe. Toen ik hem ooit eens vroeg of hij mogelijk een Amerikaanse piloot had geholpen, werd me heel duidelijk te verstaan gegeven dat ik daarover mijn mond moest houden." Het monument aan de Eikenlaan in Berkum is geadopteerd door basisscholen De Campherbeek en De Duyvencamp. De leerlingen en nabestaanden legden bloemen bij het monument. Wijkwethouder Erik Dannenberg legde namens de gemeente Zwolle een bloemstuk. Scoutinggroep Jan Lijding uit Berkum verleende haar medewerking aan de plechtigheid. Bosman had de kinderen graag verteld over de gebeurtenis. "Ik had gehoopt dat ze er na de plechtigheid met elkaar over zouden praten. Dat bleek vooraf al te zijn gebeurd. Nou, hopelijk volgend jaar beter."