Bij de Sassenpoort
(door Wim Coster)
‘Eén van Zwolles schoonste monumenten,’ schreef de schoolmeester W.A. Elberts rond 1900 over de Sassenpoort. ‘Van welken kant men, ’t zij ingezetene of vreemdeling, de poort ook nadert, altijd maakt ze met haar torenspitsen, half tusschen het groen verscholen, op den wandelaar een aangenamen indruk en verhoogt ze het tekenachtige harer omgeving.’
Maar dat betekende niet dat deze omstreeks 1409 gebouwde toegang altijd een gegarandeerd bestaan heeft gekend. Alleen al, omdat zij fungeerde als onderdeel van de verdedigingswerken rondom de stad.
Toch was het juist het einde van die defensieve functie die het grootste gevaar opleverde. Zwolle was in het begin van de negentiende eeuw door nieuwe technieken van oorlogvoering een open stad geworden en veel van de oude verdedigingswerken gingen daarom tegen de vlakte. Zo ook in 1838 het Sassenpoortenbolwerk, aan de voorzijde. In 1877 gingen er in de Raad nog stemmen op om eveneens de veel onderhoud vragende poort eindelijk eens te slopen. Het omgekeerde gebeurde, want tussen 1894 en 1897 werd deze zelfs in haar oude luister hersteld. Nieuw gevaar dreigde in 1904, omdat het oprukkende verkeer een ruimere doorgang vroeg. Nadat een aanpalend woonhuis tegen de vlakte was gegaan, verdwenen de afbraakplannen in een bureaulade.
De poort, die ooit ook als gevangenis had gefungeerd, kreeg nieuwe functies. Zo, tot de jaren zeventig van de vorige eeuw, als onderkomen van het Rijksarchief. Daarna bleef de Sassenpoort een plaats waar de geschiedenis van Zwolle werd verbeeld en verteld. Anno 2022 is deze entree tot de binnenstad nog altijd beeldbepalend en ook in gebruik als trouw- en vergaderlocatie. ‘Authentiek en sfeervol, voor de beste resultaten!'