Die de roos heeft, zal de tulp wel krijgen
Dit spreekwoord betekent dat wie het meerdere reeds bezit het mindere ook wel zal krijgen. Tegenwoordig is de tulp, samen met klompen en molens, een symbool van Nederland. Maar deze bloem komt oorspronkelijk uit Turkije en kwam pas in de 16e eeuw naar ons land.
Er bestaan verschillende verhalen hoe de tulp naar Nederland is gekomen. Mogelijk werd de tulp als Turks geschenk aan de Leidse hoogleraar Clusius gegeven. Zo kwam hij eind 16e eeuw via Praag in Leiden terecht. De hoogleraar kweekte de tulp uit nieuwsgierigheid in eigen huis, totdat de bollen op wonderlijke wijze werden ontvreemd. Volgens een ander verhaal werd de tulp vanuit Antwerpen naar de Amsterdamse havens verscheept. Daarnaast brachten Hollandse zeevaarders flinke aantallen tulpenbollen vanuit de Middellandse Zee naar Nederland.
Tulpenkoorts
Toen de eerste tulpenbollen in Nederland aankwamen, vond men ze zo bijzonder dat er duizenden guldens voor een enkele bol betaald werd. Er brak aan het begin van de 17e eeuw een soort 'tulpenkoorts' uit. De tulpenbollen werden extreem veel waard en werden op papier (door)verkocht voor enorme bedragen. Er werd flink gespeculeerd en prijzen werden tot het toppunt gedreven. De tulpenkoorts liep volledig uit de hand: drie bollen werden verkocht voor een grachtenpand! Wij leenden het woord tulp uit het Frans. Daar heet een tulp een tulipan. Het Franse woord komt op zijn beurt van het Turkse woord tulbend, dat 'tulband' betekent. De vorm van de tulp lijkt op de vorm van een tulband, die ooit door alle Turken op het hoofd gedragen werd.
Tulpenvaas
De Collectie Overijssel beheert een fraaie tulpenvaas. Het gaat om een aarden vaas voor tulpen op een rechthoekige voet, waarop bloemen zijn geschilderd. Daarop staat de vaas in een hartvorm met aan weerszijden een fabeldier als handvat. Aan de bovenzijde zijn acht tuiten aangebracht, zodat elke bloem goed tot zijn recht komt. Bovenop zitten vijf openingen op een rij, waarvan de middelste opening groter is dan de andere vier. De vaas is beschilderd met blauwe strooibloemen waartussen aan de voorzijde een vrouwenfiguur met een schaal met bloemen zit. In de 17de eeuw sprak men niet over tulpenvazen, maar over bloempotten. Dergelijke vazen waren voor meer soorten bloemen in gebruik.
Girbe Buist
Buistg@ziggo.nl