Afbeelding
BrugMedia

Stichting Budi Santoso verankert herdenking15 augustus in het geheugen van de jeugd

· leestijd 2 minuten Algemeen

ZWOLLE – De plechtigheid van 15 augustus zal vermoedelijk nooit dezelfde status krijgen als de Dodenherdenking op 4 mei. Dat neemt niet weg dat de groep mensen die, op de dag dat Japan capituleerde, de slachtoffers in het voormalig Nederlands-Indië herdenkt groter is dan decennia geleden. Het bestuur van Stichting Budi Santoso wil dat zo houden door zich onder andere op de jeugd te richten. Zelf onderging het bestuur een verjongingskuur met vers bloed.

Voor de Commissie Herdenking 15 augustus hebben zich vier nieuwe bestuursleden gemeld. Het gaat om Fons Aarendonk, Ludwich van Westering, Gerrit ter Haar en Jef Bolders. Voor hen is de aankomende 15 augustus-herdenking de eerste editie in de hoedanigheid bestuurslid Commissie Herdenking 15 augustus als organisator van de herdenking. Met Jeffrey Satoor de Rootas als vertrouwde voorzitter en Marjam van Motman als bestuurslid en vertegenwoordigster voor de Molukse gemeente. Aarendonk en Bolders zijn bestuurslid bij de Stichting Oud-Militairen en Veteranen Zwolle en hebben contact met het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Ter Haar interviewde menig getuige van een gruwelijke tijd. Een periode die overigens niet ophoudt bij het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië. Bijzonder aan het monument, waarop de naam van Ter Haar’s broer als een van de gesneuvelden staat vermeld, is dat eveneens de slachtoffers van de Indonesische revolutie en de strijd om Nieuw-Guinea worden herdacht. Dit jaar gaat het thema van de herdenking in Zwolle zelfs iets verder: Heel jonge kinderen die de oorlog onbewust meemaakten, alsook kinderen van ouders die er na de oorlog het zwijgen toe deden staan centraal. Dat raakt dan weer aan het leven van Van Westering. Hij heeft met zijn 55 jaar de oorlog nooit meegemaakt. Van zijn opa, een oud-Kniller, hoorde hij echter de verhalen. Een ervan kwam wel heel dichtbij. Het gezin Van Westering werd aangehouden en aangezien voor familie van de beruchte Raymond Westerling. Slechts de tussenkomst van een kapitein voorkwam dat er bloed vloeide. “Die man had toevallig bij mijn moeder op de HBS gezeten.” Van Westering ziet het als zijn taak om de jeugd meer te betrekken bij 15 augustus. Hij speelt verder met het idee om de herdenking van de oorlog in Azië op nationaal niveau te tillen. Dit door als Zwolle zijnde de samenwerking te zoeken met tal van andere gemeenten. De relevantie van 15 augustus wordt volgens Aarendonk onderstreept met sprekers van naam. “Dat Gerdi Verbeet (politica en tot 2012 voorzitter van de Tweede Kamer, red.) naar Zwolle komt, zegt wel wat.” De ervaring van Aarendonk is dat scholen eveneens graag stilstaan bij de oorlog maar dat met het oog op de beperkte ruimte in het lesprogramma vaak de focus ligt op Nazi-Duitsland en de oorlog in Europa. Dat de Japanners (net als de Italianen bondgenoot van Duitsland) zich te buiten gingen in Nederlands-Indië en dat daar zelfs de meeste Nederlandse slachtoffers vielen, blijft nogal eens buiten beschouwing. Ter Haar: “Ik denk dat veel Nederlanders niet eens weten wat er op 15 augustus wordt herdacht. Dat Nederland het huidige Indonesië onder druk van de VN heeft moeten opgeven als kolonie zal ook meespelen. Het is een verloren oorlog waarover je liever niet rept in de geschiedenisboeken.” Van de andere kant is het juist de hele context – met de slachtoffers van de Jappenkampen, de zogenoemde buitenkampers als paria, de bloedige Indonesische Revolutie, Indië als wingewest en de politionele acties – die maakt dat het verhaal verteld moet worden. Volgens Bolders doe je dat het beste door het voor de jeugd te actualiseren. Een parallel met de oorlog die in Syrië woedt kan daarbij helpen. “Daar hebben ze zogezegd wel beeld en geluid bij.” Dat dit hoe dan ook het moment is om de verhalen over te dragen aan een nieuwe generatie is iets waar de heren het roerend over eens zijn. Net als het belang van nationale aandacht voor het onderwerp en educatie het hele jaar door. Daar willen Aarendonk, Van Westering, Ter Haar en Bolders zich sterk voor maken.