Onrust bij marktkooplui in Zwolle over invoering zero-emissiezone in binnenstad

BINNENSTAD - Eind maart werd bekend dat het college vasthoudt aan de invoering van een zero-emissiezone in de binnenstad per 1 januari 2025 voor bestel- en vrachtauto’s. Deze boodschap heeft voor veel onrust gezorgd onder marktkooplui. Veel ondernemers zijn bang voor negatieve gevolgen. “Als dit het einde van de markt in de binnenstad inluidt, dan is dat voor Zwolle een grote ramp”, aldus Wouter Westrik van de Marktcommissie gemeente Zwolle. 

(door Gerard Meijeringh)

Het is vrijdag een druiligere dag. Het past wel bij de stemming van sommige marktondernemers die elke week op vrijdag of zaterdag op de markt staan in de binnenstad. Een marktkoopman ziet het somber in. “De aanschaf van een nieuwe vrachtwagen kost minstens drie ton. Daar zijn veel ondernemers veel te klein voor. Ik snap dat er wat moet gebeuren, maar waarom op deze manier? Wij mogen straks niet meer de stad in, maar met een oude tractor mag dat wel. Dat is niet uit te leggen. En het is voor veel ondernemers niet te betalen. Ik denk zeker dat er hierdoor collega’s gaan stoppen.” 

Even verderop is mede-eigenaar Jorik Wiegman van AGF Gebroeders Ruitenberg ook niet blij. “Hier gaan we als markt last van krijgen. De aanschaf van een vrachtwagen die aan de eisen voldoet, is voor veel ondernemers niet te betalen. En hoe moeten we deze vrachtwagens opladen? Daar zijn nog helemaal geen faciliteiten voor.” Ook de aanschaf van een nieuwe elektrische bus jaagt ondernemers op kosten. “Zo’n 20.00 á 30.000 euro. En dat heeft niet elke ondernemer klaar liggen”, zegt Wiegman.

Maick Westerhof van Westerhof Kaas zit in het bestuur van de Centrale Vereniging Ambulante Handel Overijssel. Hij stipt een ander probleem aan en wijst erop dat ondernemers op verschillende markten staan. “Ik sta bijvoorbeeld ook op de markt in Haaksbergen, maar daar zijn helemaal geen voorzieningen voor elektrische voertuigen. Dan heb ik straks alles voor elkaar voor de markt in Zwolle en vervolgens kan ik in Haaksbergen niet opladen. Vergeet niet dat de actieradius van elektrische voertuigen veel kleiner is. En het gaat om serieus veel geld. Een elektrische twintigtonscombinatie kost 340.000 euro, maar dan ben je er nog niet. Daar komt ook nog de aanschaf van een oplaadstation bij, rond de 80.000 euro.” 

Volgens Westerhof zorgt de invoering van de zero-emissiezone voor veel onrust en frustratie. “Elke marktkoopman is hiermee bezig. En er spelen ook nog andere dingen. Personeelsproblemen en regelgeving vanuit Brussel over vaste plekken op de markten. Je moet investeringen wel terug kunnen verdienen. Een plek is heel bepalend voor de omzet die je haalt. Diverse ondernemers komen straks voor investeringen te staan die ze eigenlijk niet kunnen doen. Als ze dit doorzetten, maken ze de markt kapot. De helft van de ondernemers kan deze overgang niet betalen.”

Er is veel onduidelijkheid bij de ondernemers over de invoering van de zero-emissiezone in de binnenstad. Gaan de regels volgend jaar al in? Welke voertuigen komen in aanmerking voor ontheffing? Ondernemers klagen over de gebrekkige communicatie.

Wouter Westrik is iemand die regelmatig in gesprek is met de gemeente. Hij zit als secretaris in het bestuur van de Marktcommissie Gemeente Zwolle. Ook hij is bezorgd, maar probeert toch wat onrust weg te nemen. “Het is zo geregeld dat Euro 4-voertuigen in januari 2025 niet meer de stad in mogen. Dat zijn de meest vervuilende diesels. Voor Euro 5-voertuigen geldt de datum van 1 januari 2026 en voor Euro 6 en hybride 2030. Dan mogen alleen nog maar elektrische voertuigen of voertuigen op waterstof de binnenstad in. 2025 is echter een overgangsjaar. Dan wordt er nog flexibel met de regels omgegaan.” 

Volgens Westrik is het probleem dat de markt als collectief wordt gezien. “Maar wij zijn allemaal verschillende ondernemers. De ene heeft een bus, de ander een vrachtwagen.” En als ondernemers willen overstappen naar een elektrische vrachtwagen, dan is het nog maar de vraag of er een geschikt model beschikbaar is. “Je hebt veel trekkracht nodig. In mijn geval 3500 kilo trekkracht, maar deze vrachtwagens zijn er nog niet. In dat geval kun je vrijstelling krijgen”, aldus Westrik. 

Daarvoor moeten ondernemers een aanvraag indienen bij het Centrale Loket. “Dat is een landelijk loket, die moet gaan beslissen over lokale situaties. Ik ben bang voor bureaucratisch gedoe.” Ondernemers kunnen volgens hem ook vrijstelling krijgen als ze financiering niet rond kunnen krijgen, maar hij wijst erop dat het niet eerlijk is als de ene ondernemer wel moet verduurzamen en de ander een vrijstelling krijgt.”

Westrik wijst op het belang van de huidige markt in de Zwolse binnenstad. “Het is een van de best bezochte markten in Nederland en deze markt heeft een grote aantrekkingskracht in de regio. De horeca en de winkels profiteren daarvan, wij als marktondernemers trekken het. Als dit het einde van de markt in Zwolse binnenstad inluidt, dan is dat voor Zwolle een grote ramp. Ik heb zorgen dat er ondernemers gaan stoppen. Wij willen ook een beter milieu, maar wel met zachte hand. Geef ons de tijd om dit te realiseren.”