Toko Bali: einde aan een markant horeca-duo

(door Peter de Jong) DIEZERPOORT - Bali, het paradijselijke eiland in de gordel van smaragd. In Zwolle ook, en misschien wel juist, de naam van paradijselijk eten. Op de Thomas a Kempisstraat 17 en 19; twee panden, een gedachte. De familie Rudolph, Henri en Mia. Na veertig ‘tropen’ jaren is het mooi geweest. Zwolle staat op de ‘Oosterse’ kaart, de zaak gaat over in vertrouwde handen van medewerkster Jolien Engels. Met ruim twintig jaar Rudolph-ervaring kent ook zij ondertussen de kneepjes van het vak.

Negen jaar is hij, nog net geen tiener maar de kleine Henri ziet het al helemaal voor zich; de keuken, daar worden de mooiste en lekkerste dingen gemaakt. Bijvoorbeeld die overheerlijke rissoles van zijn moeder. Een kwaliteit waarmee Henri’s moeder zelfs de beroemde pasar malam van Den Haag mocht voorzien. Dat wil Henri ook maar dan wel met ietsje meer foefjes en toefjes er om heen. Afijn, de rest is eigenlijk geschiedenis. En, hoewel Henri na zijn schooltijd als etaleur aan de slag gaat, ontbreekt het hem in die functie aan de nodige uitdaging. “Mijn creativiteit wilde ik in de keuken kwijt, niet in winkeletalages”, zegt hij, terugkijkend op die beginperiode. Wat goed is, komt snel. Een sollicitatie naar de functie van bedrijfsmanager bij een Chinees restaurant in Leeuwarden wordt zijn eerste, echte horecabaan. Hij geeft zijn ogen en oren – ja, grote oren heeft hij zeker, zegt Mia met een glimlach – goed de kost en komt destijds snel tot een conclusie: een eigen zaak. Wat volgt is een rondje zelfstandigheid door Nederland waar hij en passant Mia leert kennen. Het stel vestigt zich in Zwolle, de comfortzone van Mia. “Wij zijn hier in 1977 onze toko begonnen, dat was een gok. Maar Zwolle had op het gebied van Indonesische producten vrijwel niets. In de Hoogstraat toko Murni, dat was het zo’n beetje. Toch was die beginperiode niet eenvoudig. Velen keken met enige argwaan naar onze toko. Wat de boer niet kent, afijn, dat gevoel. Een drempel voor het publiek. Kwam bij dat de door ons gekozen winkelnaam, toko Borobudur, in de praktijk veel te moeilijk bleek. Die naam hebben wij snel veranderd in toko Bali waar de voorouders van Henri’s moeder vandaan komen. Dat bleek een voltreffer”, aldus Mia.

Pofboekje

Henri: “In 1985 kwam het pand naast ons vrij. De behoefte om uit te breiden was er, dus een uitgelezen kans om op nummer 19 een restaurant te beginnen nadat wij enige jaren in de Diezerstraat samen met mijn zus en haar man een restaurant hebben gerund. Alsof dat nog niet genoeg was kwam een van onze toko klanten mij vragen of ik misschien kooklessen wilde gaan geven. Leuk maar ik had absoluut geen zin in de administratieve rompslomp. Geen probleem, vond de klant, dat ga ik voor jou doen. Zo gezegd, zo gedaan. Het begin van de kookstudio en de kooklessen werd hiermee een feit. Het mooie van die lessen was dat iedereen kon meedoen. Van stratenmaker tot rechter, ik heb ze allemaal hier gehad. Later werden de kooklessen een onderdeel van teambuilding binnen bedrijven. Natuurlijk, het eten is belangrijk maar Mia en ik nemen ook de tijd voor een praatje met onze gasten. Geld is nooit onze drijfveer geweest. Er komt veel meer bij kijken. Het sociale aspect mag je niet uit het oog verliezen. Ons bedrijf is een afspiegeling van hoe wij zijn, hoe wij in het leven staan. Ik kan me nog herinneren dat wij in de toko een pofboekje hadden. Mochten de klanten het bedrag van de bestelling opschrijven om de rekening later te betalen. Je kunt je dat nu niet meer voorstellen. De tijden zijn veranderd. In al die jaren hebben wij veel mooie, lieve en leuke mensen leren kennen. Meerdere generaties waaruit een aantal goede vriendschappen zijn ontstaan”

Sprinkhanen

Bali is een begrip voor Zwolle geworden. Deze woorden worden uitgesproken door Angelique, een van de vier kinderen. Henri’s dochter schuift aan bij het interview. In veertig jaar is veel gebeurd, wellicht dat Angelique bepaalde zaken kan benoemen die Henri of Mia niet de revue laten passeren. “Wij hebben zoveel meegemaakt, dat kun je niet allemaal eventjes vertellen”, zegt Henri. Angelique weet nog wel wat op te noemen. “Meer dan tien jaar pasar malams in Zwolle – volgens kenners de mooiste van het land - en andere steden. Zelfs de RAI stond op de nominatie. Vanwege papa’s hartoperatie ging die pasar niet door. Uniek was het bereiden van sprinkhanen tijdens kookdemonstraties op de verschillende pasars. Nu is dat een hype maar pa deed het toen al.” Rudolph vult aan: “koken is ook entertainen, het zijn smaakpapillen en altijd benoemen wat je maakt. Het verhaal achter producten is belangrijk, naast alle ditjes en datjes. Dit zijn mijn roots, samen met Mia is dit ons levenswerk. Continuïteit, daar draait het om. Een volle bak halen, is niet de kunst. Wel om dat te behouden. Met Bali zijn wij steeds een stapje verder gegaan. Van klein naar groter waarbij klantenbinding voorop staat”. Jammer dat dit levenswerk niet door een van de kinderen wordt voortgezet? “Zou mooi zijn, dus ja, jammer. Kinderen maken zelf een keuze en ze hebben het goed. Dat is voor ons een fijn gevoel”, reageert Henri. Waarop Angelique zegt: “Alle kinderen hebben een enorme betrokkenheid bij dit bedrijf. Maar wij zien ook de lange werkdagen, de druk, de hectiek. Mijn zus Pauline was wel geïnteresseerd. Pa kon het bedrijf echter moeilijk loslaten. De uiteindelijke overname heeft drie jaar geduurd. Wij zijn blij dat onze ouders nu eindelijk van de rust kunnen genieten.” Of die rust er ook daadwerkelijk komt? Mia: “het was vaak bloed, zweet en tranen. Nu beginnen wij aan een nieuw leven. Met de nodige trots dat wij een gezond bedrijf achterlaten. Het afscheid zal voor mij makkelijker zijn dan voor Henri. Hij gaat de komende week eerst veel slapen. Daarna ziet hij wel verder.” Bali Zwolle, het was mooi, het blijft mooi. Terima kasih dan sampai ketemu lagi!