Studenten Cibap excelleren tussen eenhoorns en bloemen in Peperbuskerk

ZWOLLE – Het duurt nog een paar jaar voordat het interieur van de Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming wordt gerestaureerd. Als het zo ver is, kan er qua kennis echter worden geput uit voorwerk dat studenten van Cibap hebben verricht. Een select groepje van het zogenoemde excelentieprogramma hebben sjablonen gemaakt van de schilderingen achter het Jozef- en Maria altaar in de oude kerk.

Dat betekende voor de Zwolse studenten een duik in de archieven – hoe zijn de oorspronkelijke werken tot stand gekomen? – zelf verf mengen en zo natuurgetrouw mogelijk de afbeeldingen namaken. Heel anders dan een normale les op school, aldus Alexa Wilders en Merit de Haar. Deze derdejaarsstudenten werkten binnen een kleine groep aan deze speciale opdracht.

Ze hebben er van genoten. Alexa: “De opleiding is met name gericht op decoratief werk, maar binnen het excellentieprogramma kan je ook meedoen aan een project als dit waarbij restauratie centraal staat.” De naam ‘excellentie’ doet vermoeden dat we hier hebben te maken met leerlingen die over het nodige talent beschikken. Dat klopt wel volgens Merit. “Je kunt je zelf aanmelden voor een excellentieprogramma en dan kijken ze vervolgens of je daar goed genoeg voor bent. Het kost je extra uren buiten de normale lestijden om.” Binnen een restauratieproject komen verschillende facetten samen. Kennis van de producten waarmee je werkt is van groot belang. Ook is het een enorme pre als je weet hoe en in welke volgorde de makers van het origineel hebben gewerkt. Een zoektocht naar bronnenmateriaal in het depot van het Historisch Centrum Overijssel (HCO) leverde wat dat betreft helaas niets substantieels op. De studenten moesten voor een deel vertrouwen op hun eigen waarneming, weliswaar geholpen door de kennis en kunde van begeleidende docenten. Hoe dan ook, Alexa en Merit zijn blij met het resultaat. “We hebben bijvoorbeeld de verf zelf gemengd en hebben gecontroleerd hoe dicht we in de buurt zaten van het origineel”, aldus Alexa. De sjablonen die de dames maakten zijn ook goed gelukt. De verhouding tussen afbeeldingen van een eenhoorn en een bloem bijvoorbeeld kwam vrij secuur. Ondanks dat ze alles goed hadden opgemeten kwamen ze in eerste instantie net niet helemaal uit. Overigens ziet het geoefende oog in het originele werk eveneens kleine verschillen. Dat hun werk geen echte restauratie maar een mooie oefening inhield, vindt Marit niet erg. “Daarvoor was de tijd die we hiervoor hadden te kort.” Ze zijn eerder al wel betrokken geweest bij een echte restauratie. Het betrof een zogenoemde voetjesvloer in een oude boerderij in Baak. “Die vloer zou anders zijn verdwenen onder een nieuwe laag”, vertelt Merit. Ook hebben ze al eens een excursie gehad waarbij het verven met pigment centraal stond.

Bij de klus in de basiliek brachten ze de schilderingen over op voorbewerkt papier, sneden ze de ornamenten uit, mengden dus zelf de verf en brachten die met sjabloontechniek aan. Marcel Logtenberg van de basiliek heeft met veel plezier zijn medewerking verleend aan dit project. Terugblikkend zegt hij: “Het is erg belangrijk om cultuur historisch erfgoed door te geven aan een nieuwe generatie vakmensen.” Over een aantal jaren wordt het interieur van de middeleeuwse kruiskerk gerestaureerd en kunnen de sjablonen samen met de opgedane kennis worden gebruikt bij de restauratie van de schilderingen, zo is de gedachte.