Herdenking Celeanum-scholieren bij De Rozenboom gaat noodgedwongen digitaal
· leestijd 2 minuten Algemeen(door Erik-Jan Berends)
ZWOLLE – De jaarlijkse herdenking bij het Gymnasium Celeanum aan de Veerallee kreeg dit jaar door de coronacrisis een andere vorm. De leerlingen uit klas 3 lazen dit keer op video de namen van de 161 joodse mensen op die op 2 en 3 oktober 1942 vanuit de gymzaal aan de Veerallee zijn weggevoerd.
“Het is wel anders dan wanneer je bij elkaar bent”, ervaart Martine de Haan, docent Klassieke Talen. “Als we bij het monument De Rozenboom staan en iedere leerling een naam noemt, wordt het stiller en stiller. Je merkt dat de kinderen dan echt door hebben waarover het gaat. Ze krijgen letterlijk tranen in de ogen. Als je met maximaal dertig kinderen in een lokaal een video inspreekt, is dat echt anders.”
Gastlessen
Aan de herdenking, die nu voor de vijfde keer werd gehouden, gaat bij Gymnasium Celeanum een heel programma vooraf. De Haan: “Ieder jaar kiezen we een vak waarbij de herdenking wordt voorbereid. Dit keer was dat tekenen. De kinderen kregen tevens gastlessen van sprekers/nabestaanden verbonden aan Herdenkingscentrum Kamp Westerbork en de tentoonstelling ‘Joods leven in Zwolle en omgeving’ van de stichting Judaica is op school te zien. Tijdens de herdenking zou verder de getalenteerde violist Fabian Altena uit klas 4 het stuk Nigun van Ernest Bloch spelen.”
Bloemen
Leerlingen werd gevraagd een portret van zichzelf te maken gecombineerd met vormen van bloemen en/of planten over hen heen. Aanleiding voor deze opdracht was de tekst uit het dagboek van Etty Hillesum. De Joodse schrijfster werd op 30 november 1943 in Auschwitz vermoord. Zij schreef op 2 oktober 1942: 'Vruchten en bloemen dragen op elke grond, waar men geplant is, zou dat niet de bedoeling zijn?' De portretten van de leerlingen het Celeanum leggen een link met het verleden, met mensen van toen die in zwart en wit op foto's te zien zijn, wiens leven werd afgesneden.
Video
Gegroepeerd per gezin werden de namen dit keer dus voorgelezen op video. Ook wethouder Ed Anker en historicus spraken een videoboodschap in. “Als je toch een voordeel kan zien uit deze tijd, is dat we deze filmpjes makkelijk kunnen sturen naar nabestaanden die niet meer kunnen komen. Ik verwacht dat we dat voortaan blijven doen”, aldus De Haan.
Westerbork
“In de gymzaal van het Gymanasium Celeanum werden op 2 en 3 oktober 1942 vooral Joodse vrouwen en kinderen onder het mom van gezinshereniging bijeengebracht”, memoreert ze. “Hun zestig mannen zaten in werkkampen in Overijssel en Friesland. In Westerbork werden zij herenigd en al snel is vrijwel iedereen gedeporteerd naar de kampen in het oosten van Europa. Al deze mensen zijn vermoord, slechts één persoon is teruggekomen: Rosa Röttgen. Zij is bevrijd uit Theresiënstad en is in 1970 in Hattem overleden. Een aantal mensen heeft uit kamp Westerbork kunnen ontsnappen en is daarna ondergedoken; één van hen is alsnog opgepakt en vermoord in vernietigingskamp Sobibor. Zes mensen mochten vanwege ziekte of een blessure de gymzaal verlaten en zijn ook ondergedoken; zij hebben de oorlog overleefd."
Belangrijk
“De kinderen zijn heel bewust met hun opdrachten bezig geweest”, ervoer De Haan. “Ze waren heel stil en met name het filmpje van Hagedoorn over het belang van het lezen van de namen maakte veel indruk. Ik merk dat ook zij het echt belangrijk vinden dat deze herdenking jaarlijks wordt gehouden.”
https://www.youtube.com/watch?v=FaVUDf6d3Kg&t=1255s
