'Schnitgerorgel uit Grote Kerk klaar voor restauratie'

BINNENSTAD ? Orgelbouwadviseur Cees van der Poel heeft de afgelopen twee jaar onderzoek gedaan naar de staat van het wereldberoemde Schnitgerorgel uit de Grote Kerk Zwolle. De resultaten zijn op 2 oktober gepresenteerd aan wethouder Jan Brink. Op basis van het onderzoek wordt een plan van aanpak gemaakt voor de verdere restauratie van het bijna driehonderd jaar oude orgel.

Organisten en liefhebbers van over de hele wereld komen jaarlijks naar Zwolle om op het Schnitgerorgel in de Grote Kerk te kunnen spelen. Om in de toekomst orgelconcerten en -opnames te kunnen blijven realiseren, is besloten om het bijna driehonderd jaar oude orgel te restaureren. Daarom verrichtte Cees van der Poel in opdracht van de Stichting Schnitgerorgel Zwolle onderzoek naar de geschiedenis van het orgel. De presentatiedatum 2 oktober is niet willekeurig gekozen: op deze dag, 293 jaar geleden, werd het orgel door Franz Caspar Schnitger opgeleverd aan het Zwolse stadsbestuur. Het was het laatste orgel dat door zijn vader Arp Schnitger, de Stradivarius onder de orgelmakers, was ontworpen. Het werd het grootste orgel dat ooit gebouwd zou worden in de Republiek der Verenigde Nederlanden en het was lange tijd het enige Nederlandse orgel met vier klavieren.

Het orgel is door de jaren geregeld aangepast naar de smaak van de tijd. Er is geprobeerd om het klankbeeld wolliger, zwaarder en romantischer te maken, maar het bevorderde de kwaliteit van het orgel niet. Kort na de Tweede Wereldoorlog is besloten om het oude klankbeeld weer in ere te herstellen. Tegen de tijdsgeest in wist Dirk Andries Flentrop het orgel te herstellen. Het onderzoek van Cees van der Poel heeft veel tot nu toe onbekende details over de gang van zaken rond het orgel aan het licht gebracht.

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw beleefde de orgelcultuur een opleving. Er werden op het Schnitgerorgel in de Grote Kerk meerdere grammofoonplaten opgenomen, orgelconcoursen gehouden en compositiewedstrijden uitgeschreven. Ondanks dat het orgel minder in trek raakt in de jaren negentig besluit de Stichting Schnitgerorgel Zwolle om wederom een restauratie te laten uitvoeren.

In 2008 zijn de mechanieken van het orgel gerestaureerd en in 2013 volgde de restauratie van de twaalf blaasbalgen. Om het klinkende gedeelte van het orgel verantwoord te kunnen restaureren, eiste de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een grondig onderzoek vooraf. Op basis van het rapport dat 2 oktober is opgeleverd, wordt een plan van aanpak opgezet en de resterende restauratiefasen ingedeeld.

Tijdens de presentatie van het onderzoek sprak wethouder Jan Brink de wens uit dat het Schnitgerorgel ook in de toekomst voor mensen uit de hele wereld de reden voor een bezoek aan Zwolle zal blijven en dat het daarom niet alleen te zien, maar ook te horen moet zijn. De restauratie van het orgel moet afgerond zijn voor 2021 als het orgel driehonderd jaar bestaat. In dat jaar wordt een internationaal muziekfestival gehouden met het Schnitgerorgel in de Grote Kerk Zwolle als middelpunt.