Zwolse student Arjan Soutendijk bouwt zijn eigen virtuele theater

(door Stan op de Weegh) ZWOLLE – De theaterwereld staat door de corona-pandemie in één klap geheel op zijn kop. Terwijl de professionals nog mogen repeteren en spelen, is er voor de amateurs en studenten binnen de theaterkunsten niks meer mogelijk. Dit bracht Arjan Soutendijk (27), student Docent Theater, op het idee om zijn eigen virtuele theater te bouwen. Een virtueel bouwwerk met receptie, foyer, podium en meer, maar is hier ook markt voor?

De heftige lockdown was in het begin voor Arjan, net als voor veel anderen, een grote uitdaging. “Ik heb overwogen om te stoppen met mijn opleiding. Mijn stage leek te worden stopgezet en shows waaraan ik weken heb gewerkt, konden niet doorgaan. Ik was bang dat er geen toekomst meer is voor mijn werk. Ik dacht: ik kan geen geld verdienen met wat nu mogelijk is. Die angst zit er nu nog steeds weleens. Dat vind ik spannend, maar ik merk ook dat ik niet zonder theater kan, dus ik moet en ga door.”

Professionals

In Nederland is er op dit moment een groot verschil in mogelijkheden binnen de theaterwereld. “Uit onderhandelingen met de regering hebben wij kunnen regelen dat acteurs en dansers binnen de anderhalve meter mogen repeteren en spelen”, legt Mirjam Terpstra, directeur NAPK (Nederlandse Associatie Voor Podiumkunsten) uit. Dit geldt echter alleen voor de professionals. Voor hen gaat het werk, onder toezicht van advies en coronaregels dan ook gewoon door. Hoe zit dat dan met de amateurs en studenten? “Professionals mochten blijven repeteren en spelen. Er mocht geen publiek komen kijken, maar de rest ging voor hen gewoon door. Amateurs mochten dit niet en zitten elke keer weer in spanning op groen licht te wachten. Wij mogen fysiek niks doen, er wordt een duidelijke lijn getrokken. Dit is logisch, maar natuurlijk ook pijnlijk voor ons”, legt Arjan uit. 

Inkomen

Zijn amateurs en studenten, respectievelijk gezegd, niet net zo belangrijk voor de industrie? “Dat is natuurlijk een goede vraag. Het hele klimaat is belangrijk wat mij betreft. Van talentontwikkeling, beginners, docenten tot amateurbeoefenaars en (bekende) professionals. Het hele klimaat maakt dat het een levende wereld is”, legt Arjen Hosper, hoofd opleiding Docent Theater ArtEZ Zwolle uit. Terpstra vult aan: “Het grootste probleem dat aan het licht is gekomen, is het feit dat mensen van de ene op de andere dag geen werk/inkomen meer hadden. Dit geldt niet alleen voor de zzp’ers en werkzame binnen de podiumkunsten, maar ook juist voor studenten. Dat is zeer treurig en problematisch.” 

Switchen

 Arjan en anderen die in hetzelfde schuitje zitten, zien zichzelf natuurlijk niet als amateurs, maar toch gelden de strenge maatregelen wel voor hen. “Ik werkte aan een nieuwe productie en repeteerde daar met meerdere spelers voor. Toen kwamen de lockdown en strenge maatregelen. Dan blijf je in één klap met een script van dertig pagina’s over. Dan ga je switchen. Je moet door al het negatieve heen kijken en focussen op wat wel mogelijk is”, zegt Arjan.In zijn vrije tijd is hij al langer bezig met 3D-vormgeving. Het kwartje viel dan ook snel. “Ik probeer het in de computer, maar dan wil ik wel de hele theater-ervaring erin verwerken. Toen kwam het idee om het publiek door het theater te laten lopen. Andere vormen die ik had gevonden, zijn hierin nogal abstract. Ik wil een virtueel theater bouwen waarin ook mijn opa en oma hun weg kunnen vinden.”

Theatergevoel

Elke bezoeker kan met een soort ‘Google-street experience’ door dit virtuele theater wandelen. Hier vinden ze posters, informatie en andere leuke kleinigheden aan. “Het uiteindelijke doel is om een plaats te hebben waarin ik mijn werk kan tentoonstellen en waarin ook anderen hun werk kunnen laten zien in een setting die meer te bieden heeft dan een YouTube-video. Samen met het overbrengen van het theatergevoel online”, legt Arjan uit. Studio 273, zoals Arjan het noemt, is zijn creatieve kindje en biedt bezoekers een bredere theaterervaring tijdens de corona-pandemie. “Dat is echt Arjan, die gaat er helemaal voor en hij weet het ook op een manier neer te zetten die inspirerend is, ook voor andere studenten. Dat vind ik echt te gek aan zijn werk”, zegt Hosper. Ook Terpstra vindt Arjans werk inspirerend. “Dit is een heel leuk project en kan alleen maar beter worden. Het Noord Nederlands Toneel heeft ook zo’n soort van virtueel theater gebouwd. Dan kom je online samen in een foyer en kun je in gesprek gaan met de makers. Nu voelt dit nog een beetje kunstmatig aan, maar in de toekomst zullen dit soort projecten steeds meer gaan leven. We zullen veel digitaal blijven doen, ook na de corona-pandemie.”

Blijvertje

De NAPK ziet het digitale plaatje dan ook als een blijvertje en als een mooie toevoeging voor de toekomst. Hosper sluit zich hierbij aan: “We moeten alle ontwikkelingen meenemen en zien als waardevol. Onszelf niet laten vertellen dat we achterstanden hebben opgelopen of dingen hebben verloren. Nee, omarm wat we nu hebben geleerd en maak vanuit daar de volgende stap. Arjan draagt hieraan bij. We blijven door ontwikkelen.” “Ik denk dat het een heel fijn podium kan zijn voor iedereen die digitaal iets wil laten zien en geen fysieke mogelijkheid heeft. Dit kan van alles zijn. Denk ook aan beginnend theatermakers die nog geen budget hebben om het theater in te gaan. Via dit platform kunnen ze hun werk dan alsnog aan velen laten zien”, legt Arjan uit. Zo steekt hij meerde mensen een hart onder de riem. Inmiddels hebben er al twee originele voorstellingen van Arjan in Studio 273 gedraaid. Binnenkort, op 3 juli, wordt ook het eerste concert in het virtuele theater gegeven. De leerlingen van Miriam Venema, zangcoach in Zwolle, gebruiken Arjans creatie dan als podium voor hun optreden. 

Benieuwd naar Studio 273? Bekijk dan bijgaande video.