Jan Stappenbeld.
Jan Stappenbeld. Foto: Pedro Sluiter

Zwolse newsgetter Jan Stappenbeld kijkt terug: feest van nostalgie

· leestijd 4 minuten Rondje Swolle

(door Peter de Jong) ZWOLLE - Nog drie nachtjes slapen om dan, zaterdag 30 januari 2021, zijn 75e verjaardag te vieren. Jan Stappenbeld, een geboren en getogen Blauwvinger en van beroep fotograaf, vergaarde in zijn leven (inter)nationale bekendheid met duizenden, wereldwijd geschoten plaatjes.

Aan de vooravond van zijn verjaardag is flaneren door zijn ‘verleden tijd’ welhaast een onmogelijke opgave. Bij nagenoeg alles is er altijd meer………. Nú is hij een trotse opa die de rust en de ruimte vond in Wijthmen; tóen lag de wereld aan zijn voeten. Als persfotograaf – later staffotograaf - van dagblad de Telegraaf bezocht hij vele landen en ontmoette wereldsterren als de Beatles, Sinatra, Hillary Clinton en Nelson Mandela. In 1975 werd zijn executiefoto bij de gekaapte trein bij Wijster door een internationale jury bekroond met de World Press Photo. Door zijn werk als fotograaf maakte Stappenbeld ook vrienden; van politiek tot het koningshuis en van carnaval tot mensen uit het zakenleven. “Ik ben blij dat ik nog steeds contacten onderhoud met meerder relaties, zoals mijn goede vriend en natuurfotograaf Pieter van Vollenhove. Prijzen en onderscheidingen hebben mij persoonlijk altijd geraakt maar ik was geen type die daarmee naar buiten wilde scoren.”

Leerling

“Ik was amper acht, negen jaar en toen al geïnteresseerd in kranten. Bij ons op de leestafel – als kind van horecaouders – las ik ze. Ik begon met het schrijven van kleine stukjes die ik bij de Telegraaf aanbood. Hoorde ik een sirene, pakte ik mijn fiets en ging er achter aan. Ik ontdekte dat een stukje tekst met foto voor de krant veel interessanter was. Ik kreeg er ook meer geld voor. Toen ik rond mijn vijftiende stopte met werken voor mijn vader in de Harmonie, ben ik op mijn zestiende aangenomen als leerling-journalist op de redactie van de Zwolsche Courant. Ik maakte korte stukjes die met een projector in de drukkerij in de Voorstraat aan het publiek werden getoond. Mijn eigen krantje, zo beleefde ik dat.”

Kat

“Ondertussen was ik wel benoemd als Telegraaf correspondent voor Zwolle en omstreken. In mijn periode bij de Zwolsche zag ik een verhaal liggen over topscheidsrechter Leo Horn die een kat had doodgeschoten. Dat verhaal heb ik direct doorgebeld naar de Telegraaf. Hebben ze mijn verhaal op de cover van de Telegraaf geplaatst. Horn des duivels en wilde mij voor de rechter slepen. Toen hij hoorde dat ik zestien jaar was, dus minderjarig, heeft hij dat niet gedaan. Later hebben Horn en ik de ruzie bijgelegd. Ik reisde samen met Jaap van Praag naar Israël. In hetzelfde vliegtuig zat ook Horn. Van Praag heeft toen bemiddeld en sindsdien zijn wij vrienden geworden.”

Telegraaf

“Er was een schietpartij in Zwolle, dat nieuws wilde ik de Telegraaf aanbieden. Ook het moment waarop ik in Amsterdam bij de Telegraaf vroeg om een dienstverband. Als freelancer mocht ik beginnen, vijf jaar later, ik was toen net twintig, kreeg ik een vast contract bij die krant. De communicatiemiddelen waren destijds, in vergelijking tot nu, zeer beperkt. Sommige berichten gaf ik telefonisch door maar van mijn vader mocht ik niet met de huistelefoon naar Amsterdam bellen. Was te duur, dus ging ik naar de telefooncel tegenover de Beurs. Een verhaal met een fotorolletje ging met de zogeheten treinbrief; ik bracht de enveloppe naar de hoofdconducteur van de trein, die deed het in een speciale opbergkastje, in Amsterdam stond een fietskoerier klaar die de enveloppe naar het gebouw van de Telegraaf bracht waar de foto’s werden ontwikkeld.”

Newsgetter

“De fotovakschool heb ik niet gevolgd. Ik denk dat ik gewoon geboren ben om nieuws te volgen en te brengen. Een newsgetter die echt overal op af ging. Voor de Telegraaf reisde ik de hele wereld af. Ben in die tijd goed bevriend geraakt met onder meer de familie Cruyff. Een leven waar ik soms met grappen en grollen ergens binnen ben gekomen maar anderzijds ook in zeer gevaarlijke situaties ben beland. Uiteindelijk heb ik vijftig jaar voor de Telegraaf gewerkt.”

Harmonie

“Ik ben geboren in de horeca, mijn ouders waren eigenaar van de Harmonie. Aan de stamtafel in de Harmonie hoorde ik van alles. Dat heeft mij gevormd tot de fotograaf die ik uiteindelijk geworden ben. Het leuke van de horeca is dat je in aanraking komt met mensen die je niet kent. Dat was in Zwolle het geval maar ook in Amsterdam waar ik een paar stamkroegen had. Helaas is de nostalgie nu weg. Als ik langs de Harmonie, inmiddels Blij geheten, kom heb ik geen gevoelens meer van hoe het was. Dat geldt ook voor Stapp’s Inn. Ik ervaar dat als een teloorgang van de nostalgie.”

Sassendonk

“De basis voor mijn carnaval komt vanzelfsprekend voort uit de horecazaak van mijn ouders. Daar is het Zwolse carnaval op zaterdagavond ontstaan. Ik herinner mij het moment dat ik met een vriend naar een carnavalsvergadering in café Muthert ging met als doel om aangenomen te worden als hulpje om lege bierglazen weer te vullen. Met succes. Door mijn werk bij de Telegraaf lukte het mij om de hele selectie van Ajax naar Zwolle te halen. Dat was na een door Ajax gewonnen wedstrijd in Enschede; in Zwolle was alles voor hen geregeld. Carnavalskleding, overnachting bij Wientjes om als verrassing op het podium in zaal Suisse op te komen. In 1979 werd ik tot Prins Stap de Eerste van Sassendonk benoemd. De laatste jaren ben ik betrokken bij een naar mij genoemde bokaal: de Stapperazzi Spleetsluiter Bokaal in samenwerking met de makers van Rondje Swolle. Hopelijk volgend jaar weer.”

Verlanglijstje

Binnenkort wordt Stappenbeld 75 jaar; feest maar de voormalige fotograaf heeft meer te vieren want op dezelfde dag is hij 25 jaar getrouwd met zijn grote liefde Astrid. Een huwelijk dat destijds door de toenmalige burgemeester Jan Franssen en onder muzikale klanken van de Teletoeters werd gesloten. Of er nog iets op zijn verlanglijstje staat? Naast gezondheid wellicht een boek mits dat een toegevoegde waarde heeft. “Een boek moet iets toevoegen en de hele waarheid beschrijven”, aldus Stappenbeld. In zijn geval best moeilijk want ontmoetingen met bijvoorbeeld Jopie Pengel, Desi Bouterse, Prins Bernhard, Willem Alexander, Mies Bouwman om slechts een paar namen uit de lange lijst te benoemen, kwamen in dit interview niet ter sprake.

Afbeelding