Toonkunstkoor Caecilia legt al bijna 150 jaar de lat hoog

ZWOLLE - In 2023 bestaat het Toonkunstkoor Caecilia maar liefst 150 jaar. Dat wordt gevierd met een uitgebreid jubileumprogramma, dat van start gaat op zaterdag 11 februari in Odeon met het evenement ‘Zwolle Zingt, waarbij Caecilia samen met de festivalgangers koralen uit de Matthäus Passion zingt in de Nederlandse hertaling van Jan Rot. Een koor van 150 jaar oud, dat vraagt om duiding. Voorzitter Ineke Slinger en vice-voorzitter Dick de Koning van Caecilia hebben de antwoorden.

(door Gerard Meijeringh)

Een koor dat het 150-jarig bestaan nadert is best bijzonder te noemen. “Dat is best lang voor een koor. We zijn het oudste koor in de regio”, zegt Ineke Slinger. Een geschiedenis van 150 jaar herbergt uiteraard volop verhalen. Daarom werkt historicus Frank Inklaar aan een jubileumboek, dat in september uitkomt.

Fusie van koorverenigingen

Caecilia is opgericht in 1873 uit een fusie van enkele bestaande koorverenigingen en een zogenaamde ‘liedertafel’ uit 1843. De eerste dirigent van Caecilia was W.V. Bartholomeus (1873 tot 1880). Andere belangrijke dirigenten waren A.H.C. van Riemsdijk, de bekende Zwolse musicus Cor Ponten (1913 tot 1947), Jacques Reuland (1970 tot 1998) en Oane Wiersdsma (1998 tot 2008). Sinds april is Iassen[GW5]  Raykov de dirigent van Caecilia.

Kostbare producties

In de beginperiode waren de leden afkomstig uit de ‘gegoede burgerij’. “Het koor was een verbindingsmiddel van de ‘gegoede burgerij’. De concerten ontstonden door donaties, want financieel waren het dure concerten”, aldus De Koning. Dat is nog steeds het geval. “We zijn een van de weinige koren in Zwolle die gebruik maakt van De Spiegel of het Academiehuis. En we hebben altijd beroepsorkesten en beroepssolisten”, vertelt Slinger. “En dat zijn altijd kostbare producties”, vult De Koning aan.

Goed geoefende amateurs

Tegenwoordig telt het koor circa tachtig leden, afkomstig uit alle lagen van de bevolking uit Zwolle en wijde omgeving. “Dat zijn allemaal goed geoefende amateurs. Want we zingen wel de grote werken. En dat vraagt wel om een professionele dirigent en professionele pianist. En ook om professionele solisten en orkesten, anders heb je geen balans in het concert”, aldus De Koning. Een keer per jaar wordt het koor begeleid door Phion, Orkest van Gelderland & Overijssel. “Daar zijn we best een beetje trots op. Het Phion stelt ook eisen op het gebied van de dirigent en het koor”, zegt Slinger. 

Kwaliteit waarborgen

Caecilia doet er alles aan om de kwaliteit te waarborgen. “Iedere stemgroep wordt eens in de vier jaar getest en we organiseren stemvorming, waarbij een zangpedagoog aanwezig is”, aldus Slinger. De Koning vervolgt: “En tijdens de repetities zorgen onze dirigent en pianist voor de nodige technische ondersteuning. We zorgen dat het koor op toon blijft. Dat is ook essentieel voor de kwaliteit die we nastreven.” 

Verjonging

Verjonging in het koor staat centraal bij Caecilia. Dat is niet alleen om het koor op peil te houden, maar ook omdat jonge mensen een andere toon hebben en iets toevoegen. “We willen een afspiegeling zijn van de Zwolse gemeenschap”, aldus De Koning. “En we willen een bijdrage leveren aan het opleiden van jongeren en het kennis laten maken van jonge mensen met koormuziek”, vult Slinger aan. In 2016 en 2017 heeft Caecilia al een masterclass Matthäus gehouden voor studenten van beroepsopleidingen uit het hele land. Enige jaren geleden werd een educatieproject opgezet, maar door corona ging daar een streep door. Nu wordt het weer in de steigers gezet. Begin volgend jaar worden er contact gelegd met conservatorium ArtEZ en de Zwolse Pabo’s.

Matthäus Passion

Caecilia is vooral bekend vanwege de jaarlijkse Matthäus Passion. Dit jaar wordt gestart met een Matthäus pré-party op 8 maart in De Hoeksteen. Op deze avond verzorgt Joost Galema (NRC, Radio 4) een interactieve presentatie met korte demonstraties van koor en solisten. Op 29 maart volgt de uitvoering (77ste editie), deze keer in De Spiegel. Jarenlang vond dit spektakel plaats in een kerk, heel vaak Dominicanenkerk, maar daar kon Caecilia niet meer terecht. In het jubileumjaar dus voor het eerst in De Spiegel. Dat zal even wennen worden. “Tachtig procent van onze zangers kent de Matthäus goed. Dan kun je ongelooflijk hard werken aan de interpretatie, dynamiek en uitspraak. En heel veel finetunen”, aldus De Koning, die vertelt dat de generale zal worden bijgewoond door zestig scholieren en studenten die geïnteresseerd zijn in muziek. “We nodigen middelbare scholieren met examenvak muziek en studenten van Pabo en Conservatorium uit om in een ongedwongen setting te ervaren hoe hard en secuur aan zo’n concert wordt gewerkt. Als dat een succes wordt, willen we dat in de toekomst vaker doen.” Extra speciaal is dat Caecilia de jaarlijkse Matthäus Passion uitvoert met een barokorkest. Die spelen alles een halve toon lager en dat maakt het lastiger. “Je moet oppassen dat je er niet uitvliegt qua hoogte”, aldus Slinger.

Jubileumfeest

Op 23 september is er een jubileumfeest voor leden, oud-leden en vrienden van Caecilia in de Groote Sociëteit. Op 8 december staat het Weihnachtsoratorium op het programma in het Academiehuis Grote Kerk. Dan kunnen mensen genieten van de uitvoering van het beroemde Kerstoratorium van Bach, Oratorium Tempore Nativitatis Christi. Daarnaast treedt Caecilia op bij Dodenherdenking in het Ter Pelkwijkpark en verzorgt het koor openluchtconcerten bij Open Monumentendag.

Zwolle Zingt

Het jubileumprogramma begint op 11 februari met Zwolle Zingt. Daarbij wordt de Matthäus Passion gezongen in de Nederlandse taal, volgens de hertaling van Jan Rot. “Dat levert mooie teksten en basale emotie op. Dat past in deze tijd”, besluit De Koning. 

Meer info over het jubileumprogramma van Caecilia is te vinden op www.caecilliazwolle.nl.