Oorlogsdagboek van Dini Beekman geeft beeld van leven in Assendorp in WO II

(door Erik-Jan Berends)

ZWOLLE – Nooit had ze erover verteld. Toen Dini Beekman uit Assendorp in 1989 op 61-jarige leeftijd stierf, vonden de nabestaanden een dagboekje van haar uit de Tweede Wereldoorlog. Zoon Wim Bos vond het vorig jaar tijd het werkje uit te pluizen en dat werk is nu in boekvorm verschenen.

“Mijn moeder vertelde overigens wel over de oorlog en we keken trouw ieder jaar op 4 mei naar de Dodenherdenking”, herinnert Bos zich. “In haar dagboek vond ik de namen van zo’n zeventig mensen. Ik vroeg me af wie dat waren. Zo wilde ik mijn moeders werk reconstrueren, ook omdat ik geïnteresseerd ben in geschiedenis. Hoewel oorlog natuurlijk niet leuk is, vond ik het boeiend er in te duiken.” De auteur zette de teksten uit het dagboek op de rechterpagina’s van het boekje, op de linker pagina’s staan achtergronden daarbij. “Soms gaat het over een bombardement, dan weer over voedselschaarste, dan weer over haar gereformeerde school, de David Wijnbeekschool in de Goudsteeg, en hoe de cultuur er was.”

Pubermeisje

“In het dagboek lees je het verhaal van een gewoon pubermeisje dat verliefd is en dat leraren plaagt”, vervolgt Bos. “Wat ik niet wist, is dat haar neefje in Herfte op zesjarige leeftijd aan difterie is overleden. Honderden kinderen moesten ertegen worden ingeënt, maar voor deze Jan Beekman kwam dat te laat. Zo is het dagboek deels een lekker bakvissen-verhaal, maar komen van de andere kant ook heel serieuze zaken aan het daglicht.”

‘Moffenmeid’

Dini Beekman ging na de MULO werken bij Oldenhof aan de Diezerstraat. Dat haar collega een ‘Moffenmeid’ is, beschrijft ze in geuren en kleuren. “Je was in die tijd goed of fout en dat was natuurlijk heel bedreigend”, weet ook Bos. “Dat verhaal kende ik ook niet. Deze vrouw leeft overigens nog. Ik heb haar niet met deze ontdekking geconfronteerd en haar naam in het boek veranderd. Opvallend is dat ze na de oorlog met de zoon van een verzetsstrijder is getrouwd. Dat verhaal is misschien ook wel een boek waard. Deze vrouw nam mijn moeder in vertrouwen en vertelde over haar feestjes met de Duitsers. Daar zat mijn moeder duidelijk mee. Ze vroeg zich af hoe ze daarmee moest omgaan en uitte duidelijk haar afkeer: ‘Dat doe je niet met een Mof.’ Ook verhaalt mijn moeder over een gymnastiekleraar op de David Wijnbeekschool die bij de NSB zat.”

Gereformeerd

Er zijn zoveel boeken verschenen over de Tweede Wereldoorlog, wat voegt dit er dan nog aan toe, vroeg Bos zich af. Een antwoord vond hij ook. “Nou, het dagboek verhaalt over Zwolle, Assendorp en een beetje over de gereformeerde cultuur in de stad. Oorlog is natuurlijk wat anders dan een corona-crisis. Het vergelijkbare is wel dat het leven ondertussen gewoon door gaat. Ik weet ook dat mijn moeder leed had over de joden die werden afgevoerd, maar daarover schrijft ze niets.”

Klasgenoten

Van de zeventig namen in het boek heeft Bos bijna alle kunnen achterhalen. “De meeste mensen zijn overleden en die heb ik ook niet gekend. Het waren vooral haar ooms en tantes, docenten en mensen uit de kerk. Ook heb ik klasgenoten kunnen traceren, waarvan er twee nog in leven zijn.” Eén ervan, Wietske Stuiver (92), bezocht hij vorig zomer. “Zij woonde bij mijn moeder om de hoek. Ze liepen vaak samen naar de Da Costaschool. Ze kon nog heel enthousiast vertellen over het gezin Beekman. Over de zorgzaamheid van mijn oma en dat ze na het eten een psalm zongen. Ook hier zag ik dat ze blij werd om verhalen op te halen. Ze kwam nog met foto’s, waaronder één van haar met mijn moeder op de fiets in de oorlog. Van alle zeventig personen uit het dagboek leven verder nog twee nichtjes en de ‘Moffenmeid’ dus.”

Het dagboek telt 80 pagina’s en is voor 12,95 euro verkrijgbaar bij de Zwolse boekhandels.