Zwolse beiaardstichting viert dertigjarig bestaan met compositiewedstrijd

(door Erik-Jan Berends) BINNENSTAD ? De Zwolse beiaardstichting bestaat in augustus dertig jaar. ?De stichting is van onschatbare waarde?, volgens stadsbeiaardier Roy Kroezen. ?Zonder de stichting had ik nooit zoveel kunnen organiseren.?

Voormalig wethouder Jaap Hagedoorn vond het in 1985 noodzakelijk dat toenmalig stadsbeiaardier Leon van der Eijk werd ondersteund met een stichting. Kroezen: ?Er waren toen nog weinig concoursen. Sinds een jaar of tien zijn we serieus bezig met het organiseren van beiaardconcerten. Voor dit jubileumjaar hebben we een compositiewedstrijd uitgeschreven, waarop liefst 24 inzendingen volgden. De drie prijswinnaars zijn al bekend, alleen de volgorde nog niet. Die wordt op 17 september bekendgemaakt.? Kroezen maakt zelf geen deel uit van de stichting, maar treedt op als adviseur. Van der Eijk zit als lid en erebeiaardier in het bestuur. Iedereen die de Zwolse beiaard een warm hart toedraagt, kan voor 20 euro per jaar lid worden. ?Dan kunnen we nog meer organiseren?, aldus de stadsbeiaardier, die er bij meldt dat de stichting een ANBI-status heeft.

Kroezen, in dienst bij de gemeente Zwolle, bespeelt nu tien jaar het carillon bovenin in de Peperbustoren. ?Twee keer per week?, vertelt hij enthousiast. ?Verder speel ik tijdens de Blauwvingerdagen en festivals, zorg ik voor de concertserie, speel ik arrangementen en verzorg ik de externe contacten.? In het eerste weekend van juli speelt hij weer verzoeknummers die Zwollenaren kunnen indienen. ?Dat loopt als een tierelier?, stelt de beiaardier tevreden vast. ?Ik hoop ook dat nog meer festivals naar me toekomen voor samenwerking.?

De Zwolse stadsbeiaardier kreeg als kind orgelles van Roel Smit in de kerk van Doetinchem, waarin zich ook een carillon bevindt. ?Ik ben een paar keer met hem mee geweest. Toen ik later het conservatorium in Arnhem ging doen, kon ik beiaardier als bijvak doen. Later heb ik de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort gedaan.? Het bespelen van een carillon is volgens Kroezen wel wat anders dan piano of orgel. ?Je speelt met je vuisten. Het is ook best wel zwaar als je bedenkt dat de klepel die je in beweging moet zetten ongeveer vier procent van het klokgewicht heeft. De kleinste klok in de Peperbus is zo'n negen à tien kilo; de grootste ongeveer vierduizend.?
De klokken in de Zwolse basiliek komen uit 1930 en zijn van Engelse makelij. Ze zijn gemaakt door John Taylor uit Loughborough, weet Kroezen. ?Het is een fantastisch instrument. Sommige carillons zijn specifiek geschikt voor muziek uit bepaalde periodes. Hier is dat niet zo. Ik speel in de Peperbus net zo goed muziek uit de Middeleeuwen als popmuziek. Het is overigens een wonder dat de klokken de oorlog hebben doorstaan. De Duitsers hadden een voorliefde voor Engelse klokken, maar die in de Peperbus hebben ze gelukkig laten hangen.?

Nederland telt 220 beiaarden, daar waar er wereldwijd zo'n vijf- à zeshonderd zijn, vervolgt Kroezen zijn verhaal. ?In ons land zijn zestig tot tachtig beiaardiers actief.? Op 2 juli is de eerstvolgende uitvoering in de concertreeks. Kroezen speelt dan onder meer een manuscript van Susanne van Soldt uit 1595. Aan deze Renaissance-editie werken verder Capella del Arte, onder leiding van Norbert Kunst, en dansers Gabriella Halvax mee. Zij zijn te zien in de tuin van het Stedelijk Museum aan de Melkmarkt. De toegang is gratis.

Ook de Hattemse beiaardstichting viert dit jaar haar dertigjarige bestaan. Voor beiden stichtingen reden voor een fietstocht van Hattem naar Zwolle op 26 september, waarbij op beide beiaards een half uur wordt gespeeld.
Kijk voor het hele programma op www.zwolsebeiaard.nl.