Wim van Ree: ‘De kerk is er niet voor zichzelf, maar voor anderen’

ZWOLLE - In de huidige roerige tijd vallen meer mensen uit de boot en wordt het werk van de diaconie steeds belangrijker. Wim van Ree kan er als consulent van de diaconie van de Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ) over meepraten. Daarnaast is hij secretaris van het Diaconaal Platform Zwolle, een samenwerkingsverband van diaconieën van 27 Zwolse kerken.

(door Gerard Meijeringh)

In zijn functie als consulent heeft Van Ree drie belangrijke taken. “Ik zoek mensen op die in financiële en sociale armoede leven en buiten de boot vallen. Die probeer ik te helpen.” Daarnaast is hij een ‘uithangbord’ namens Diaconie PGZ naar de politiek en maatschappelijke organisaties. Het terugbrengen van diakenen in de samenleving is Van Ree zijn derde taak. 

Van genade naar recht 

“Tot 1965 had de diaconie een dominante rol in de samenleving. Ze hadden maatschappelijke werkers in dienst. Gezinsverzorging kwam ook voor rekening van de diaconie, evenals het kruiswerk.” In 1965 kwam daar een einde aan toen de Algemene Bijstandswet werd ingevoerd door minister Klompé. “Ze zei: ‘We gaan van genade naar recht’. De hulp van de kerken zag ze als genade. Iedereen zou een fatsoenlijk inkomen krijgen via de bijstand, maar de bijstand is in de praktijk niet voldoende gebleken.” 

Valkuil 

Nu wordt er steeds vaker een beroep gedaan op de diaconie. “Dat is helemaal niet erg, maar we moeten wel uitkijken dat we niet een soort vangnet worden van de bezuinigingen van de overheid. Dat is een beetje onze valkuil”, aldus Van Ree. “Natuurlijk willen kerken graag wat doen, maar het is ook een gevolg waarin voornamelijk de landelijke politiek tekort schiet. Wij zijn niet van plan om al die problemen op te lossen en kunnen dat ook niet. Een heleboel kerken vangen mensen op, maar op een gegeven moment is de rek eruit.”

Toename hulpvragen?

Het leven is een stuk duurder geworden. Toch merkt Van Ree nog niet dat het aantal hulpvragen fors toeneemt. “Met het Kerkelijk Noodfonds helpen we 60 tot 70 mensen per jaar die een lege broodtrommel hebben. Als het economisch slechter gaat, merken wij dat na een jaar of anderhalf jaar. Dat is ook zo met energienota’s. Ik verwacht dat we het over twee maanden gaan merken. Dan willen we wat voor deze mensen gaan doen. Wij willen de lasten wel verlichten, maar kunnen die niet overnemen.” 

Maatwerk

Als mensen niet meer in hun primaire levensbehoeften kunnen voorzien, komt de diaconie in actie. Met eten of geld. “We leveren maatwerk. Dat hebben we ook gedaan met corona. In Harderwijk brachten mensen broden naar de voedselbank. Wij hebben 20.000 euro ingezameld voor de voedselbank. Vorige week heb ik nog contact gehad en hoorde ik dat ze het er nog steeds mee kunnen doen. Dat gaf de voedselbank ook de gelegenheid om duurzaam en gezond voedsel te kopen. Na een week is het brood op en het is beperkt houdbaar. Daar wordt niet altijd over nagedacht.”

Helpen waar geen helper is

Daarnaast organiseert de diaconie ook vakanties op Ameland. “Wij zorgen ervoor dat mensen een keer op vakantie kunnen. Dat werkt geweldig, vooral voor kinderen. Zij kunnen op school zeggen dat ze op vakantie zijn geweest. Toen ik ze een keer uitzwaaide, zei een meisje: ‘Meneer ik heb zo’n zin in deze vakantie’. We doen dit om mensen te helpen en zoeken de plekken waar nog geen hulp is. Helpen waar geen helper is. Wat in Zwolle heel veel gebeurt, is dat mensen iets ondernemen, maar niet kijken of een ander dit al doet. Ik heb er met gedeputeerde Roy Witte over gehad. In Zwolle is 60 procent van de bevolking vrijwilliger. Zij doen alleemaal goede dingen, maar het is niet altijd goed op elkaar afgestemd. Met Oekraïne hebben we hetzelfde gezien. Daar gaat heel veel energie en tijd mee verloren. Ik noem dat de Zwolse ziekte.”

Hart voor mensen

Van Ree houdt van zijn werk. “Je moet hart hebben voor mensen om dit werk te kunnen doen. Het is heel dankbaar werk. Je wilt mensen helpen, die drive moet je hebben. En bedenk: Een kerk is er niet voor zichzelf, maar voor anderen. Alleen dan heb je bestaansrecht. Een Franse bisschop zei ooit: ‘Een kerk die niet dient, dient nergens toe’. Van Ree kijkt tevreden terug op de campagne ‘Welkom in de kerk’ van de Protestantse Gemeente die op 24 augustus van start ging. “We zijn vaak te bescheiden. Je mag gerust laten zien dat je goede dingen doet. Vaak maakt de kerk echt het verschil in het leven van mensen”, aldus van Ree. Volgens hem zijn kerken te lang bezig geweest met zichzelf. “De secularisatie kan ook een zegen zijn. De kerken hebben veel geleerd. De gunfactor bij kerken onderling is enorm vooruit gegaan. De kerken zoeken elkaar op. Ik ben daar heel positief over.”